ΤΑ ΔΩΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΤΙΔΩΡΑ ΤΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

Αυτές τις μέρες το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κατακλυστούμε από διαφημίσεις. Διαφημίσεις παντός τύπου, από gadgets για τους υπολογιστές μας και τα νέα ηλεκτρονικά μας πάθη έως ρούχα και εσώρουχα (για τα πιο «ανομολόγητα πάθη», όπως θα σημειώσουν δήθεν πονηρά οι διαφημιστές). Και φυσικά, για όλους εμάς που το παίζουμε σκεπτόμενοι άνθρωποι, άνθρωποι που είτε επιτηδευόμαστε στα περί Τέχνης είτε τυγχάνουμε απλοί θιασώτες Της, γενικώς άνθρωποι που θέλουμε να κατατασσόμαστε στην ελίτ του Πνεύματος, όλοι εμείς που δεν χάνουμε την ευκαιρία και κομπάζουμε ασυστόλως ότι «δεν τσιμπάμε» στα δολώματα των διαφημιστών και ότι όλοι οι άλλοι είναι τα «θύματα» κι όχι εμείς, που αν μας ρωτήσουν όλους, θα βγούμε 10 εκατομμύρια, κι αν ρωτήσουν μεμονομένα, τον καθένα χωριστά, θα λέμε ότι είμαστε ελάχιστοι, εμείς, λοιπόν, θα υποστούμε άλλου είδους διαφημιστική καταιγίδα, αυτήν των βιβλιοπωλείων και των δισκοπωλείων, θα κληθούμε με παραινέσεις τύπου «κάντε δώρο ένα βιβλίο» (προσοχή, «δωρίστε» όχι «αγοράστε και διαβάστε») ή «αυτές τις Άγιες μέρες επιλέξτε ως δώρο ένα cd ή ένα dvd» (κι εδώ κυρίαρχη θέση έχει το αντικείμενο καθ’ αυτό κι όχι η ουσία του αντικειμένου ως φορέα ήχου, εικόνας ή σκέψης), προσπαθώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο να μας οδηγήσουν (σώματί τε τσέπη) στα βιβλιοπωλεία ή δισκοπωλεία – super markets (τώρα και τα πολυκαταστήματα πουλάνε βιβλία, cd ή dvd και τούτο συνιστά μία από τις κύριες δραστηριότητές τους) και να μας τα πάρουν με την πρόφαση ότι «εμείς» τα δίνουμε για «καλό» κι όχι για «υλικά» δώρα (λες και υπήρξε ποτέ σοβαρός συγγραφέας ή διανοητής που ισχυρίστηκε ποτέ ότι ένα βιβλίο είναι στην καθημερινότητα πιο χρήσιμο από ένα σώβρακο). Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι αυτές τις μέρες (αν βρούμε τον χρόνο που δεν βρίσκουμε τον υπόλοιπο καιρό, διότι σε πολλούς από εμάς συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο), να διαβάσουμε, να δούμε, να ακούσουμε. Συνεπώς, για άλλη μια φορά, το θέμα κι η συζήτηση έρχεται στο τι θα διαβάσουμε, τι θα δούμε, τι θα ακούσουμε. Εδώ, λοιπόν, θα εκφράσω την πλήρη αντίθεσή μου όχι μόνο στους διαφημιστές αλλά και σ’ αυτούς που δεν «τσιμπάνε» στην κάθε είδους διαφήμιση και υποτίθεται ότι αυτοβούλως εισέρχονται στα δισκοπωλεία και βιβλιοπωλεία και «αγοράζουν για να δωρίσουν» στους οικείους αλλά και στον εαυτό τους (!!!) βιβλία, δίσκους και ταινίες, έχοντας την εντύπωση ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο πηγαίνουν «κόντρα» στης διαφήμισης το ρεύμα. Όχι! Είναι ωραίο πράγμα – πολύ ωραίο, μάλιστα – να κάνεις δώρα σε ανθρώπους που αγαπάς! Όχι μόνο τις μέρες των εορτών αλλά πάντοτε. Το δώρο (η παροχή άνευ ανταλλάγματος) σημαίνει, μεταξύ άλλων, εκτίμηση, αποδοχή, αγάπη του δωρεοδόχου από τον δωρητή. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο το δώρο να είναι χρήσιμο στον δωρεοδόχο (και φορές αναγκαίο). Έτσι, δεν μπορώ να πω (όσο κι αν έχω περάσει όλη μου τη ζωή μαζί τους) ότι ένα συγκεκριμένο βιβλίο ή δίσκος ή ταινία υπήρξαν τόσο αναγκαία στη ζωή μου που, αν δεν μου τα δώριζαν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή της καθημερινότητας έπρεπε την ίδια στιγμή να σπεύσω να τα αγοράσω. Δεν μπορώ όμως να πω το ίδιο και για ένα παντελόνι, ένα κασκόλ ή ένα παλτό. Φυσικά, ένας άνθρωπος που διαβάζει, ακούει, βλέπει, δεν περιμένει (ούτε ως αφορμή) ένα δώρο για να το πράξει …Επιπλέον, ένας τέτοιος άνθρωπος δεν δέχεται τέτοια δώρα στις Γιορτές, αλλά σε άσχετους χρόνους με διάφορες προφάσεις κι αφορμές. Θα ήταν πραγματικά απολύτως άσκοπο να δωρίσεις σ’ έναν βιβλιοφάγο ένα αξιόλογο βιβλίο διότι το πλέον πιθανό είναι να το έχει. Κι απ’ την άλλη, τι νόημα έχει να χαρίσεις σε κάποιον που ξέρεις ότι δεν διαβάζει ένα οποιοδήποτε βιβλίο; Ένα μπουκάλι Jameson (έστω Haig) θα ήταν προτιμότερο …

Εν κατακλείδι: Στις οικονομικά δύσκολες εποχές που ζούμε οι «άνθρωποι του Πνεύματος» οφείλουν να δωρίζουν πράγματα χρήσιμα, όπως ρούχα ή συσκευές και λοιπά υλικά αγαθά. Για όλα τα υπόλοιπα, ας ρίξουμε μια ματιά στην βιβλιοθήκη, δισκοθήκη ή βιντεοθήκη μας όπου θ’ ανακαλύψουμε πραγματικούς θησαυρούς που είτε έχουμε ξεχάσει είτε θυμόμαστε και θέλουμε να ξαναπολαύσουμε είτε για καιρό αναβάλαμε το ν’ ασχοληθούμε μ’ αυτούς. Αυτό έκανα κι εγώ: Αποφάσισα να μην «κάνω δώρα στον εαυτό μου», να δωρίσω χρήσιμα πράγματα στους ανθρώπους που αγαπώ και κατήρτισα 3 λίστες με βιβλία, δίσκους, ταινίες που ήδη υπάρχουν στο σπίτι μου και θα με κρατήσουν συντροφιά στις μοναχικές στιγμές των Εορτών. Σας προτείνω να κάνετε το ίδιο και σας ανακοινώνω (περήφανα) τις λίστες μου (μόνο ελληνικά, με τα ξένα δεν βγάζω άκρη), κόντρα στα ευπώλητα, κόντρα στα πρόσφατα, δίχως αξιολογική σειρά, ατάκτως ερριμμένα, εν είδει αντιδώρων. Κάθε κατηγορία περιέχει 25 δείγματα. Πάμε!

I. ΒΙΒΛΙΑ

1. Γιώργος–Ίκαρος Μπαμπασάκης, «ΒΙΒΛΙΟ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΩΝ». Το αγόρασα πριν αρκετά χρόνια, αλλά δεν το διάβασα. Ήρθε η ώρα του! Μετά από ένα πρόχειρο ξεφύλλισμα θυμήθηκα πολύ καλά τον λόγο για το οποίο το είχα αγοράσει. Ευτυχώς δεν θυμάμαι αυτόν (-ην) για το οποίο το ξέχασα …

2. Γιώργος Χρονάς, «ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΠΑΛΗ». Ωραία κείμενα, σύντομα και μεστά και ποιητικά, για ταινίες, βιβλία και τραγούδια. Μου ’χουν αφήσει μια γλυκειά ανάμνηση απ’ τα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια. Θα νιώσω, άραγε, την ίδια γλυκύτητα ;

3. Ευγένιος Αρανίτσης, «ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΩΝ ΝΤΕΛΙΚΑΤΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ». Ποιήματα. Θυμάμαι ένα με τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη.

4. Μαρία Μήτσορα, «ΣΚΟΡΠΙΑ ΔΥΝΑΜΗ». Δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα. Μόνο ότι το διάβασα μονορούφι (!) ένα καλοκαίρι στο χωριό κι ότι το βράδυ έλεγα «στα παιδιά» ότι «αυτή τη γυναίκα πρέπει να τη γνωρίσω»!

5. Χρήστος Βακαλόπουλος, «ΥΠΟΘΕΣΗ ΜΠΕΣΤ – ΣΕΛΛΕΡ». Αυτό το βιβλίο έχει στοιχειώσει τα όνειρά μου. Ο ληστής μπαίνει στο φοιτητικό σπίτι και τραυματίζει τον Ιάσωνα. Φοβία χρόνια κι αξεπέραστη. Κατά τα λοιπά, θέλω να ξαναθυμηθώ τις περιπλανήσεις στο Κολωνάκι και στα Εξάρχεια και τις πολλές «συζητήσεις δωματίου» για αστυνομική λογοτεχνία, για μπάλλα και για … Kinks!

6. Σωτήρης Κακίσης, «ΕΠΙΘΕΣΗ, ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΣΠΟΡ». Βουτιά στ’ αθλητικά της 10ετίας του 70 και του 80. Σαργκάνης, Μάγος που πάει να πιάσει κεφαλιά σε … δικιά του σέντρα (!), ποιητής (ο Κουμανούδης ;) που βλέπει μπάλλα στη θειά του (ή στη γιαγιά του) και βρίζει … σκαιώς τους αντιπάλους. Και , φυσικά, ΑΕΚ (της αίγλης κι όχι της σημερινής μιζέριας).

7. Χάρης Μεγαλυνός, «ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ». Ποίηση βγαλμένη απ’ τα εργαστήρια της «ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ». Θυμάμαι το «περί γήρατος» και τον στίχο που λέει «παρήλθεν το θέρος, αγαπητές κυρίες, για μας κρατάει ο Διάκος το δισκοπότηρο κι ο νεαρός γιατρός τον αιθέρα …».

8. Κώστας Αρκουδέας, «Η ΠΟΛΗ ΜΕ ΤΑ ΧΙΛΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ». Εδώ διάβασα το τσιτάτο «το τσιγάρο είναι ο μόνος φίλος σου που ΚΑΙΓΕΤΑΙ για σένα». Τότε ήμουν μαθητής και «τσιγαρολάγνος». Σήμερα που το έκοψα θα μου κάνει την ίδια εντύπωση ;

9. Σώτη Τριανταφύλλου, «ΣΑΒΒΑΤΟ ΒΡΑΔΥ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ». Από τότε που το διάβασα, μου ’μεινε το «εκστατικά ευτυχισμένος», φράση που δεν παραλείπω να λέω συχνάκις … Γιατί ;

10. Στρατής Τσίρκας, «ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ». Η επιστροφή του (πολιτικώς) ασώτου στην Αθήνα και οι «γήινες» απολαύσεις ενός άντρα. Ακόμα, οι μεγάλες διαδηλώσεις στην Αθήνα και το σύνθημα «Μητσοτάκη κάθαρμα». Τέλος, φυσικά, η Φλώρα …

11. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Η ΓΥΦΤΟΠΟΥΛΑ». Αϊμέ, νομίζω, την έλεγαν κι έτερον ουδέν, πλην του Πλήθωνος του Γεμιστού και του σχεδίου του να σωθεί το Βυζάντιο.

12. Εμμανουήλ Ροΐδης, «ΠΑΠΙΣΣΑ ΙΩΑΝΝΑ». Η ευστροφία της γλώσσας και η – στην αρχή ενός κεφαλαίου – παρομοίωση του έρωτα με τη γρίπη (και του πόσο αιφνίδια «περνούν»).

13. Γεώργιος Βιζυηνός, «ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΜΟΥ». Δεν θυμάμαι τίποτ’ άλλο ή μη μόνον ότι είχα ξετρελαθεί, καθώς κι ότι το αμάρτημα ήταν ότι η μάνα «πλάκωσε» το ίδιο το παιδί της (μεθυσμένη ούσα).

14. Χρήστος Βακαλόπουλος, «Η ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΟΣ». Το ταξίδι της Ρέας στην Πάτμο από την αναχώρηση έως την τελική βουτιά. Είχα γνωρίσει τον Χρήστο τον καιρό που το έγραφε … Σε κάθε λέξη του ανακαλύπτω ένα δικό μου κομμάτι. Ερήμην του …

15. Γιάννης Μαρής, «ΣΚΛΗΡΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ». Ένα βιβλίο στο οποίο δεν «παίζει» ο Μπέκας. Έχει όμως ένα «παλιόπαιδο ατίθασο» που ξελογιάζει ωραίες γυναίκες και, στο τέλος, ξαναγυρνάει σ’ αυτό εφ’ ω ετάχθη: Στην περιπλάνηση!

16. Ευγένιος Αρανίτσης, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΗΔΟΝΩΝ». Κείμενα πολιτισμού με το μοναδικό στυλ του Αρανίτση. Δεν τα θυμάμαι διόλου (ίσως διότι, τότε, δεν τα κατάλαβα). Τώρα ;

17. Ζυράννα Ζατέλη, «ΠΕΡΣΥΝΗ ΑΡΡΑΒΩΝΙΑΣΤΙΚΙΑ». Θυμάμαι μόνο ότι μου φάνηκε πολύ-πολύ έξυπνο βιβλίο.

18. Ιωάννης Κονδυλάκης, «ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ». Οι περιπέτειες του Λαχταράκη και του Ντεμουλέν στου Ψυρρή (θυμάμαι περισσότερο το σήριαλ, παρά το βιβλίο). Θυμάμαι επίσης ότι η καθαρεύουσα του Κονδυλάκη έχει μια διάχυτη ειρωνεία (αν και δεν φτάνει στο παραμικρό αυτήν του Ροΐδη).

19. Μ. Καραγάτσης, «Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΛΟΣ». Ένας δικηγόρος γίνεται ρυθμιστής των ζωών άλλων …Λες ;

20. Σταύρος Αντωνίου, «Ο ΦΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ». Δεν θυμάμαι καν αν το διάβασα. Ό,τι κι αν συνέβη, θα το ξαναπιάσω.

21. Πέτρος Τατσόπουλος, «Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΝΟΥΣ». Ο Ρένος Χαραλαμπίδης προσπάθησε πολύ στην ταινία του, αλλά δεν πέτυχε σπουδαία πράγματα. Η ειρωνεία του Τζουτζέ μου λείπει.

22. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, «MARYLIN MONROE». Μία βιογραφία και δη της Μαίρυλιν και δη από τον Μπαμπασάκη μπορεί σαφώς να δώσει έναν «τόνο» στο «πνεύμα» των ημερών.

23. Γιώργος Χειμωνάς, «ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ». Χειμωνάς μες στο Χειμώνα. Θα επικεντρωθώ στους «κτίστες».

24. Κωστής Παπαγιώργης, «ΓΕΙΑ ΣΟΥ, ΑΣΗΜΑΚΗ». Ο Παπαγιώργης μιλάει για τη ζωή και τον θάνατο μέσα από τη ζωή και το θάνατο του Βακαλόπουλου. Μοναδική «βιογραφία» γραμμένη (και διαβασμένη) εν θερμώ. Το κρύο ίσως βοηθήσει για μια πιο ψυχρή ματιά.

25.Νίκος Τσιφόρος, «ΤΑ ΠΑΛΙΟΠΑΙΔΑ, Τ’ ΑΤΙΘΑΣΑ». Το λεπόν, μανδάμ, είσθε; Ναι, δια το πονηρόν… Ενδροπή, δεν λέγω, αλλά είσθε ;

II. ΔΙΣΚΟΙ

1. Νίκος Ξυδάκης, «ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΟΞΑ ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ». Μ’ αυτόν τον δίσκο ο Ξυδάκης, καθιέρωσε το νέο στυλ του. «Μη φοβάσαι», λοιπόν, «που φοβάσαι, φίλος με τον πόνο να ’σαι».

2. Διονύσης Σαββόπουλος, «ΤΟ ΒΡΩΜΙΚΟ ΨΩΜΙ». Εάν υπήρξε ποτέ ελληνικό ροκ, δεν είναι τίποτ’ άλλο απ’ αυτόν τον δίσκο, «στο ’πα και το 66» (κι ας μην είχε βγει ακόμα ο δίσκος).

3. Αφροδίτη Μάνου, «ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΕΚΠΟΜΠΗ». Για να ξαναθυμηθώ τις στιγμές που άκουγα απ’ το ραδιόφωνο «δυνατά τζαζ – ροκ» και νόμιζα ότι ήμουνα «στο ίδιο μήκος κύματος» μ’ εκείνη …

4. Θόδωρος Αναστασίου, «ΝΤΕΜΟΝΤΕ». Όταν έπαιζα σε μαγαζί, «οι πελάτες γούσταραν τραγούδια γνωστά» αλλ’ εγώ επέμενα σε «έκφυλες σάμπες» και σε ρούμπες και τους δήλωνα ότι «βασικά, να ξέρεις πέρασα κι εγώ πολλά …».

5. Μαργαρίτα Ζορμπαλά, «ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΠΑΤΙΝΙΑ». Οι στίχοι ήταν του Κακίση κι η μουσική του παντελώς άγνωστου (μα απόλυτα σπουδαίου) Άγγελου Κατσίρη. Θέλω να ξανακούσω ότι «οι γάτες είναι σαν τις γυναίκες, τις λεωφόρους δεν τις μπορούν», ότι «δεν έχει το τηλέφωνο παράθυρο, πορτάκι» κι ότι «κάπου παν τα δάκρυα, σε κάποιον κήπο μυστικό».

6. Κρίστη Στασινοπούλου, «ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΠΑΡΟΥΝΕΣ». Από δω και μετά, οι καριέρες του Καλαντζόπουλου και (ιδίως) της Ρεμπούτσικα απογειώθηκαν (της Ευανθίας έφτασε μέχρι το Ηρώδειο και την … Νατάσα Θεοδωρίδου!). Εδώ όμως τα πράγματα ήταν αλλιώς. Εδώ είχε «κλακέτες», είχε «τον Μίδα, τον βασιλιά», εδώ έλεγες πως «δυο κύματα με πήραν» και πως «σε φιλάω μα στο φυλάω που δεν μου δίνεις σημασία» και «θυμήσου χθες μου ζήταγες φιλιά και τώρα μου ζητάς φιλία».

7. Υδροχόος, «ΖΑΛΟΓΓΟ». Ήταν ένα ρέγγε συγκρότημα με επικεφαλής τον Χρήστο Κουτάλο (στίχοι, μουσική, ερμηνεία) που είχε εμφανιστεί και στην εκπομπή «Ζήτω το Ελληνικό Τραγούδι» του Σαββόπουλου. Έχουν περάσει από τότε πάνω από «Δέκα Χρόνια» (και πάνω κι από 20) κι εγώ εξακολουθώ «να μιλώ χωρίς απήχηση» και συνεχίζω να λέω «στους δρόμους» ότι «η αγάπη μου για σένα έχει πόνο βαθύ» σε μια «ζωή στριμωγμένη από νόμους-πλαίσια, που δεν αφήνουν διέξοδο».

8. Νίκος Ζιώγαλας, «ΤΖΑΜΠΟ». Ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Ζιώγαλα. Φωνή προερχόμενη «εκ βαθέων» (έως Βυζάντιο φτάνει ο νους), μουσικές σαν από ηλεκτρικό πριόνι και λόγια άλλοτε παρακλητικά, «μην ξαναρθείς απ’ τη δουλειά, δεν το αντέχω», άλλοτε ενθαρρυντικά, «πρέπει, πρέπει ν’ αντέξω» κι άλλοτε γλυκά κι οργισμένα μαζί, «πόσο μ’ αρέσει αυτό το γέλιο, πόσο όμορφη γίνεσαι, αυτή τη στιγμή καν’ την δική σου, μην υποκρίνεσαι».

9. Αργύρης Μπακιρτζής, «ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΚΟΛΥΜΒΗΤΕΣ». Ο πρώτος δίσκος του Αργύρη (που έδωσε το όνομά του σ’ όλο το σχήμα) μας μιλάει για περιπέτειες «στον Παγασητικό» και «στην Αρτζεντίνα», για μια «Κυριακή στην επαρχία με βροχή απ’ το πρωί» και μια εκδρομή στην «Καβάλα για ουζάκι» σ’ έναν «δρόμο που γλιστράει μες στους λόφους κι είναι φορτωμένος με ναπάλμ», εν τέλει για ανθρώπους που περιπλανώνται αλλά είναι «απελπισιά χορτάτοι».

10. Βαγγέλης Γερμανός, «ΕΡΩΤΙΚΟ ΚΟΥΡΔΙΣΜΑ». Ανάλαφρος δίσκος που εκτός από «κρουαζιέρες στα νησιά» και «γόησσες» ομιλεί και για τις «ομπρέλες του Χερβούργου» του Ζακ Ντεμύ, την ταινία που προβλήθηκε κάποτε σ’ ένα σινεμά ονόματι Μαξίμ, καθώς και για ένα τσιφτετέλι που, όταν το χορεύεις εσύ που «σαν όραμα τρελλά φεγγοβολάς», «παθαίνω κάτι τρομερό, ξεχνώ πως είμαι ένα κουρέλι, πως είμ’ αθάνατος θαρρώ».

11. Σωκράτης Μάλαμας, «ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ». Μετά από δικαστική διαμάχη με τον Ross Daly, ο Μάλαμας υποχρεώθηκε να μην χρησιμοποιήσει την λέξη «λαβύρινθος» κι έτσι ο δίσκος σήμερα έμεινε με το ονοματεπώνυμο του καλλιτέχνη. Εγώ όμως τον θυμάμαι (και θα τον ξανακούσω) διότι μου μίλησε για «τα παιδιά μες στην πλατεία» και για το ότι «όποιος κοιμάται μοναχός κάνει πως δεν τον νοιάζει». Αλλά «δεν θέλω να πικραίνεσαι τις Κυριακές τα βράδια» (και τις Γιορτές) ακόμα και αν «χωρίς αυτήν τη σκοτεινιά τα χρόνια μένουν άδεια».

12. Χάνομαι γιατί ρεμβάζω, «ΟΙ ΚΑΚΕΣ ΜΑΣ ΠΡΑΞΕΙΣ». Δεν μπορώ να μην ξανακούσω το πιο «περίεργο» κι ευαίσθητο συγκρότημα της ελληνικής μουσικής σκηνής που τραγούδησε για ένα «μικρό παιδί, που χορεύει στη βροχή», εγώ που φώναζα «αγαπούλα χρυσή, τόσο μόνος, πάρε με μαζί» και συμπλήρωνα «σ’ ακολουθώ, μικρή θεά».

13. Θανάσης Παπακωνσταντίνου – Μελίνα Κανά, «ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΕΡΑΚΑΡΗΣ». Τούτα τα τραγούδια «κλέβουν κάτι απ’ την ψυχή μας» «σαν αερικό». Αλλά εγώ «μιλώ για μένα» και λέω «άμοιρη ψυχή, μην ξεγελαστείς» γι’ αυτό «βάλε κρασί στου φίλου το ποτήρι κι η μοναξιά ας κάνει χαρακίρι».

14. Θοδωρής Μανίκας, «ΑΠΟΨΕ ΦΥΓΑΜΕ». «Είναι ώρες που …μετρώντας καλοκαίρια και χειμώνες και ζώντας μες στον κόσμο των εχθρών, φύλαξα μέσα μου πρόσωπα κι εικόνες για να τα ντύσω με λόγια και ρυθμό …». Νομίζω ότι αυτό και το λαϊκό «φύγε λοιπόν και πίσω μην γυρνάς» τα λένε όλα …

15. Μάνος Χατζιδάκις, «ΤΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ». Οι στίχοι του Γκάτσου μπορεί να μην «γεννούν παραφροσύνη» όμως «ό,τι και να γίνει ό,τι και να λάχει» οι μουσικές του Μάνου και στις Γιορτές μπορούν να μετριάσουν τον «εφιάλτη της Περσεφόνης».

16. Γιάννης Γιοκαρίνης – Γιάννης Κούτρας, «ΤΣΙΚΑΜΠΟΥΜ». Τούτος ο δίσκος άλλοτε «τρώει χορδές και πίνει νότες» και «στο παράλογο το ρίχνει του Ιονέσκο», άλλοτε αισθάνεσαι ότι «σου έχει στήσει πόλεμο» και «θα σε βάλει σε χαρέμι». Εξαιρετικός!

17. Λευκή Συμφωνία «ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ». Είναι χειμώνας κι «η βροχή πέφτει δυνατά». Στα «σκοτεινά δωμάτια» λένε ότι «θα μπορούσε να πετάξει, προτίμησε να ξεκουραστεί». Εγώ λέω «θα ’ρθει καιρός που ο ήλιος θ’ ανατείλει».

18. Αρλέτα, «ΤΣΑΪ ΓΙΑΣΕΜΙΟΥ». Εκεί στη δεκαετία του 80, κάποιος κύριος Λάκης το μεν εμφανιζόταν ως συνθέτης κι ονομαζόταν Παπαδόπουλος, το δε ως τραγουδιστής (και συνθέτης) κι ονομαζόταν Με Τα Ψηλά Ρεβέρ. Εδώ ήταν Παπαδόπουλος κι έβαλε την Αρλέτα να τραγουδήσει ότι «την καρδιά της δεν την χαρίζει με τόκο», ότι «δεν είν’ ο κόσμος πουθενά πιο τρυφερός απ’ το δικό σου ροζ», ότι «αν φιλήσεις κάποιαν άλλη θα γλιστρήσεις στο στραγάλι» και άλλα πολλά τραγούδια σε στίχους Μαριανίνας Κριεζή.

19. Νέοι Επιβάτες, «ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΑΡΑΝΟΜΟ». Το συγκρότημα του Δημήτρη Ζερβουδάκη και της Μαρίας Φωτίου έλεγε ότι «πέρασ’ ο καιρός είσαι σ’ άλλα μέρη, θ’ ανταμώσουμε, άραγε ποιος ξέρει», αλλά εγώ απαντούσα ότι «θα ψάξω να σε βρω» διότι αυτό είναι «χρέος νόμιμο, σχοινί στη γλώσσα μόνιμο».

20.Βαγγέλης Σβάρνας, «ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΒΑΡΝΑΣ». Ο γνωστός απ’ τις συνεργασίες του με τον Βασίλη (ένας είναι ο Βασίλης) και τον Γερμανό (όχι αυτόν με τις μπαταρίες ούτε τον Φρέντυ) σαξοφωνίστας στον μοναδικό του δίσκο (εξ όσων, τουλάχιστον, γνωρίζω) τραγουδάει με μία soul διάθεση ότι «τον κύκλο της θα κάνει κι φάση του αυτή» κι «όλα θα σβυστούν» (έτσι το γράφει), καθώς κι ότι αντάμωσε τον Χάρο «χωρίς καν να τα χάσει» (αν μην τι άλλο, γενναίος). Μην τον παίρνετε στην πλάκα, είν’ ωραίος δίσκος.

21. Θέμης Ανδρεάδης, «Ο ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ». Όποιος έχει το βυνίλιο και δει το εξώφυλλο, θα καταλάβει ... Ούτως ή άλλως, βέβαια, τον εν λόγω δίσκο τον ακούω τακτικά.

22. Δήμος Μούτσης, «ΝΑ». Στην «εποχή των συμπλεγμάτων», που όλοι λένε «μην το ψάχνεις, δεν πειράζει», εγώ επιμένω να λέω ότι «σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, το νιώθω βαθιά και το ξέρω», λες κι είμαι «μια φυσαρμόνικα που κλαίει», χαμένη «σ’ ολάνθιστα περιβόλια».

23. Μιχάλης Τρανουδάκης, «Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ». «Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου όλα τα ηφαίστεια της γης». Δημητριάδη και Λέκκας. Μαρία και Βασίλης. Και Γιώργος. Χρονάς. Κι «η Κάρμεν η τσιγγάνα (που είναι Γιουγκοσλάβα)», που ήταν πια, που δίπλα σε «κάτι χαλασμένα τζουκ-μποξ» και «λεηλατημένους φαντάρους» ψάχνει για το «παιδί της πρώτης του μηνός, της μαύρης Κυριακής, που ακόμα χρωστά το νοίκι».

24. Νίκος Πορτοκάλογλου «ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΑΒΟΛΟ». Δεν θα «φοβηθώ να παίξω». Διότι «κάποιος μ’ έστειλε εδώ» να διαπιστώσω «τι έχει μείνει απ’ τη φωτιά» και «που ’ν’ τα παιδιά».

25.Διάφοροι, «ΜΙΑ ΓΡΑΝΙΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΙΩΤΗ». Ο Γιοκαρίνης και ο Μανίκας διασκεύασαν πασίγνωστα τραγούδια του βιρτουόζου μπουζουκσή. Μοναδικές στιγμές το «πολλές φορές» σε ρέγγε με τον Ζιώγαλα και η «θλίψη» με τον Μανίκα. Ο Βλάσης καλούτσικος στο «λαός και Κολωνάκι» κι ο Κούτρας πολύ καλός στο «πάρε με στο τηλέφωνο». Τι ωραία!

III. ΤΑΙΝΙΕΣ

1. Δημήτρης Σπύρου, «Ο ΨΥΛΛΟΣ». Ένας πιτσιρικάς εκδίδει μία εφημερίδα. Το ταξίδι της επιστροφής στην επικίνδυνη παιδικότητα αρχίζει.

2. Σωκράτης Καψάσκης, «ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ». Η υπέροχη σπονδυλωτή ταινία του προσφάτως εκλιπόντος δημιουργού. Θα εστιάσω, κυρίως, στο «Νικουλέλι», στον από κάθε άποψη (κρατούσα εν τη συντεταγμένη Πολιτεία) παράνομο έρωτα.

3. Τώνια Μαρκετάκη, «ΙΩΑΝΝΗΣ, Ο ΒΙΑΙΟΣ». Θυμάμαι μόνον ότι εκτός από προσεγγίσεις εγκληματολογικής φύσης είχε πάρα πολύ σφιχτή αφήγηση και υπέροχες σκηνές.

4. Ροβήρος Μανθούλης, «ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ». Θυμάμαι τον Κώστα Μεσσάρη να μιλάει στην γυναίκα που αγαπάει μέσω ενός θυροτηλεφώνου. Προφητικό δείγμα της «πολιτισμικής καταιγίδας» που θ’ ακολουθούσε …

5. Νίκος Παπατάκης, «ΟΙ ΒΟΣΚΟΙ» (της συμφοράς). Ο παραγωγός της μοναδικής ταινίας του Ζαν Ζενέ και των θρυλικών «Σκιών» του μέγιστου Τζων Κασσαβέτη, στην πρώτη του (νομίζω) ελληνική ταινία ασχολείται με τις μικρές καθημερινές επαναστάσεις της υπαίθρου. Για να ξαναδούμε…

6. Αλέξης Δαμιανός, «ΕΥΔΟΚΙΑ». Το γέλιο της Ροδά, φορεμένο στο σώμα της Βασιλείου, την ώρα που ο Κουτούζης χορεύει μεθυσμένος. Δυστυχώς, οι άντρες ξεμεθούν (ενώ οι γυναίκες δεν μεθούν ποτέ).

7. Αντώνης Κόκκινος, «ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ». Οι εποχές έφυγαν, το ροκ έμεινε. Έμειναν και κάποιες σκιές του Πυρπασόπουλου, του Καζανά και του Παπαδόπουλου (του Δημοσθένη, βεβαίως-βεβαίως).

8. Νίκος Νικολαΐδης, «ΤΑ ΚΟΥΡΕΛΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΝΕ ΑΚΟΜΑ». Διότι όλα ξεκίνησαν από τότε που ο κρετίνος ο Perry Como τραγούδησε τη Glendora.

9. Σταύρος Τσιώλης, «ΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ». Διότι οι άνθρωποι δεν συγχωρούν όσους από έρωτα εκπέσανε (ακόμα κι αν ψηφίσουν …ΠΑΣΟΚ).

10. Νίκος Κούνδουρος, «Ο ΔΡΑΚΟΣ». Αναπαριστά Άγιες Μέρες εορτών, δείχνει δώρα κι ανθρώπους μαζί και μόνους, μόνους και μαζί. Και τσιλιαδόρους να χορεύουν «πως τον λεν τον ποταμό».

11. Γιώργος Τζαβέλλας, «ΚΑΛΠΙΚΗ ΛΙΡΑ». Το τρίτο και το τέταρτο μέρος αναφέρονται στις Γιορτές. Το φλουρί που δεν είναι ικανό να ζεστάνει το «σ’ αγαπώ». Κρίμα!

12. Θόδωρος Αγγελόπουλος, «Ο ΘΙΑΣΟΣ». Δεν έχω πάψει να βλέπω τη σκηνή στο χιόνι και τον Καζάν και τους άλλους να χορεύουν αμέριμνοι (ή μήπως για να ζεσταθούν;), θέλω όμως να ξαναδώ κάποια στοιχεία του μύθου των Ατρειδών και πως τα παρουσιάζει ο Τεό, στην καλύτερη ίσως ελληνική ταινία όλων των εποχών.

13. Μιχάλης Κακογιάννης, «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΞΥΠΝΗΜΑ». Το «α, κοτόπουλο μυλίζει» που έλεγε η Λαμπέτη όταν κολυμπούσε ήταν το αγαπημένο μου όταν ήμουν μωρό (υπήρξα κι απ’ αυτό). Η ταινία έχει και την ιστορία με το λαχείο, άρα ό,τι πρέπει γι’ αυτές τις τζογαδόρικες μέρες.

14. Νίκος Περάκης, «ΛΟΥΦΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ». Τελικά, κολλάει ή δεν κολλάει η τρέλλα ; Για να δούμε … Και, όπως ο Σπυριδάκης περίμενε, όταν έγινε η χούντα, να σβήσει τις φυλακές, έτσι και εμείς περιμένουμε απ’ το ΠΑΣΟΚ να σβήσει τα δάνεια! Για να δούμε … (και το ’να και τ’ άλλο).

15. Αλέκος Αλεξανδράκης, «ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ». Ο ελληνικός νεορεαλισμός στο απόγειό του! Αχ ψεύτη κι άδικε ντουνιά, αχ Ρίκο …

16. Μάκης Παπαδημητράτος, «ΤΣΙΟΥ». Τρώει πακέτα ο Τσίου ; Έχει ακούσει κανένας σας για ρωσικό ; Ζητάτε εισιτήριο στο σπίτι σας ; Αυτά και πολλά άλλα.

17. Γιώργος Τζαβέλλας, «ΜΙΑ ΖΩΗ ΤΗΝ ΕΧΟΥΜΕ». Να ξαναονειρευτώ ότι έχω πολλά λεφτά, ότι μπορώ να έχω όποια γκόμενα θέλω (ακόμα και τη Μπιμπή!) κι ότι θα κάνω, επιτέλους, εκείνο το ταξίδι στα Κύθηρα.

18. Νίκος Κούνδουρος, «ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ». Η πρώτη ταινία που είδα στη ζωή μου, σε υπαίθριο περιπλανώμενο σινεμά, στην αγκαλιά της μάνας μου. Φούντας, Ντούζος, Βέγγος προσπα΄θούν να πιάσουν την καλή και γλιτώνουν απ’ τα χειρότερα χάρη στην αλληλεγγύη του πλησίον! Άλλα χρόνια, άλλα ήθη, ίδια πίκρα.

19. Κώστας Φέρρης, «ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ». Να ξανακούσω τον Καλογερόπουλο να λέει «έλα, ρε Μαρικάκι» και να ξαναδώ τον Τζούμα μάγο-ταχυδακτυλουργό (με μούσια).

20. Θόδωρος Μαραγκός, «ΜΑΘΕ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΓΡΆΜΜΑΤΑ». Και πάλι ο Καλογερόπουλος αλλά κι ένας υπέροχος Διαμαντόπουλος που δηλώνει αηδιασμένος στο καμάρι του, τον σγουρομάλλη του, τον Τσάκωνα ότι «αυτά τα λένε οι κομμουνισταί»!

21.Σταύρος Τσιώλης, Χρήστος Βακαλόπουλος, «ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΗΝ ΚΛΑΙΤΕ». Ο Θεοφάνης με τον θεοδόση παίζουν μπιλιάρδο υπό το βλέμμα της Μασκλαβάνου. Ο Θεοφάνης βγάζει ΤΗΝ καραμπόλα (που δεν βγαίνει με τίποτα). Έβα!

22.Γιάννης Οικονομίδης, «Η ΨΥΧΗ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ». Τα μπινελίκια της Ναυπλιώτου στον Λίτση. Ποτέ μου δεν πόνεσα τόσο πολύ από τα λόγια μιας ταινίας. Ποτέ μου δεν είχα πιστέψει ότι μια πανέμορφη γυναίκα μπορεί να βρίζει τόσο άσχημα. Έως τότε …

23.Δήμος Αβδελιώδης, «ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΠΟΥ ΠΛΗΓΩΝΑΜΕ». Πάλι παιδικότητα, τούτη τη φορά όμως λες και βγήκε αυτούσια απ’ τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη 9του πιο «χριστουγεννιάτικου» συγγραφέα).

24.Γιώργος Πανουσόπουλος, «ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗ ΝΥΧΤΑ». Οι περιπλανήσεις ενός πιτσιρικά με τις μπλουζιές του Στέλιου Βαμβακάρη και τα μουρμουρίσματα της Σκιαδαρέση. Και φυσικά, η σκηνή της άφιξης του Λογοθέτη στο φαρμακείο.

25. Βαγγέλης Σερντάρης, «ΛΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ». Δεν χορτάινω να ξαναβλέπω τον Ανέστη Βλάχο να παίζει χορεύοντας και να χορεύει παίζοντας στην παραλία, την ώρα που η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι.

Αυτά!

ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ!