Η φιλοσοφία των καταστημάτων τύπου ΙΚΕΑ είναι γνωστή: το προϊόν πωλείται αμοντάριστο, ο αγοραστής αγοράζει τα κομμάτια του προϊόντος κι αναλαμβάνει ο ίδιος το μοντάρισμά του, την κατασκευή του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο αγοραστής καρπώνεται μέρος της αξίας κατασκευής του προϊόντος, των εργατικών δηλαδή, κι έτσι η τελική αξία του προϊόντος παραμένει χαμηλή, ανταγωνιστική, προς όφελος τόσο του πωλητή όσο και του αγοραστή. Όλο το πρότζεκτ, φυσικά, έχει ως στόχο τις πλατειές μάζες που ενδιαφέρονται πρωτίστως (και κυρίως) για το ύψος της τιμής, αφήνοντας σε δεύτερη (και αν…) μοίρα την ποιότητα του προϊόντος ή άλλες παραμέτρους (π.χ. αισθητική). Το τι είναι συμφέρον για τον καταναλωτή, δυστυχώς, τις περισσότερες φορές δεν είναι ζήτημα …τιμής!
Αν και γνωρίζω καλώς όλα τα παραπάνω, μου είναι αδύνατον να αποφεύγω επιμελώς τα προαναφερθέντα καταστήματα. Έτσι, προ ημερών, αγόρασα από ένα τέτοιο κατάστημα ένα έπιπλο, κάτι σαν βιβλιοθήκη, προκειμένω να τοποθετήσω σ’ αυτό κάποια cd και dvd που εδώ και καιρό βολόδερναν μεταξύ πατώματος, καναπέ και…ψυγείου! Διάβασα επιμελώς τις οδηγίες, ξεκίνησα το μοντάρισμα και κάποια στιγμή τελείωσα. Το αποτέλεσμα όμως ήταν αποκαρδιωτικό: το έπιπλο που κατασκεύασα δεν έμοιαζε με αυτό που αγόρασα αλλά ήταν κάτι μεταξύ παπουτσοθήκης και …πιατοθήκης!
Τότε ήταν που, έχοντας λυθεί στα γέλια, μου ήρθε στο μυαλό μια ταινία από ένα dvd απ’ αυτά που ήθελα να «στεγάσω» στο νέο έπιπλο, το One Week του Buster Keaton (1895-1966), μια ταινία μικρού μήκους που γύρισε ο ίδιος με τη βοήθεια του Eddie Cline (Edward F. Cline, 1891-1961) το 1920, στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος και η Sybil Seely (ή Sibye Trevilla 1902-1984). Ο Μπάστερ Κήτον, πάντα πρωτοπόρος, μας παρουσιάζει σε μόλις 20 λεπτά την πρώτη εβδομάδα κοινής ζωής ενός νιόπαντρου ζευγαριού, στο οποίο κάποιος συγγενής προσφέρει ως γαμήλιο δώρο ένα οικόπεδο κι ένα σπίτι. Το σπίτι όμως δεν είναι κατασκευασμένο, πρέπει να το μοντάρουν μόνοι τους βάσει των οδηγιών που τους δόθηκαν μαζί με τα επιμέρους κομμάτια. Ο Μπάστερ ξεκινάει την κατασκευή, όμως κάποιος αντίζηλός του, απογοητευμένος και κακιωμένος διότι αγαπούσε κι αυτός τη γυναίκα του Μπάστερ, αλλάζει τους αριθμούς των κιβωτίων με αποτέλεσμα να κατασκευασθεί ένα πολύ παράξενο (και σουρεαλιστικό, θα έλεγα) σπίτι! Το προϊόν της συναρμολόγησης, λοιπόν, που δεν ήταν το προσδοκώμενο, γίνεται η πηγή πολλών κωμικών έως ξεκαρδιστικών καταστάσεων. Ο Μπάστερ Κήτον βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει το αξεπέραστο (κυριολεκτικά) ταλέντο του. Με το απαθές, αγέλαστο, «πέτρινο» πρόσωπό του, αντιμετωπίζει όλα τα προβλήματα της παράξενης αυτής κατασκευής: στωικός απέναντι στον πανικό, κοιτάζει κατάματα τον μεγάλο του αντίπαλο που δεν είναι ούτε η τύχη, ούτε η συγκυρία, είναι το ίδιο του το κατασκεύασμα. Μένει ψύχραιμος (κι όμως ανθρώπινος!) κι αναδεικνύεται νικητής! Το σπίτι, παντελώς δυσλειτουργικό, αρχίζει και …λειτουργεί, σε σημείο μάλιστα που το νιόπαντρο ζευγάρι καλεί σε γεύμα τους συγγενείς του. Βέβαια, όπως σ’ όλες σχεδόν τις ταινίες του Κήτον, η ανατροπή παραμονεύει, κι έτσι, διαρκούντος του γεύματος, ξεσπάει άγρια καταιγίδα, το σπίτι γίνεται έρμαιο των ανέμων, κι όλοι οι καλεσμένοι κι οι ιδιοκτήτες στροβιλίζονται και «αδειάζονται» κακήν κακώς έξω απ’ αυτό.Η κατάσταση είναι για όλους δραματική, για το ζευγάρι όμως, που έχει να αντιμετωπίσει την σ΄θγουρη μήνιν των καλεσμένων, έτι δραματικότερη. Κι ενώ όλοι περιμένουμε το ξέσπασμα των συγγενών, τη νέα καταιγίδα, εκείνοι ευχαριστούν το ζευγάρι για το πρωτότυπο …καρουζέλ! Ανακούφιση, που όμως δεν διαρκεί πολύ αφού κάποιος γείτονας ανακοινώνει στο ζευγάρι ότι κατασκεύασαν το σπίτι τους σε …λάθος οικόπεδο! Ξανά άγχος, ξανά ένταση. Προσπαθούν να μετακινήσουν το σπίτι αλλά δεν γίνεται τίποτα. Το καρφώνουν στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου τους, αλλά και πάλι τίποτα, αφού το σασί αποχωρίζεται απ’ την καρότσα. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα: το σπίτι έχει παραμείνει πάνω στις ράγες του τρένου, και το τρένο έρχεται! Πλησιάζει, ακούγεται ο ήχος του, το ζευγάρι κλείνει τα’ αυτιά του και περιμένει το μοιραίο. Κι εδώ παρακολουθούμε ένα μικρό (μα χαρακτηριστικό) δείγμα της μεγάλης ευφυΐας του Μπάστερ Κήτον: ενώ περιμένουμε την καταστροφή, το τρένο περνάει απ’ τις παράλληλες ράγες!!! Το σπίτι σώζεται, το ζευγάρι πανηγυρίζει, εμείς ανακουφιζόμαστε. Αλλά πριν κοπάσουν οι πανηγυρισμοί, εντελώς αιφνιδιαστικά, ένα άλλο τρένο απ’ την αντίθετη κατεύθυνση έρχεται και διαλύει το σπίτι εις τα εξ ων συνετέθη (νομίζω ότι αυτή είναι μία απ’ τις καλύτερες σκηνές του κινηματογράφου όλων των εποχών)…Δε μένει πια τίποτ’ άλλο στο ζευγάρι από μία πινακίδα «πωλείται», ενώ πάνω στα συντρίμμια φιγουράρουν οι οδηγίες «φτιάχ’ το μόνος σου»…
Τότε ήταν που, έχοντας λυθεί στα γέλια, μου ήρθε στο μυαλό μια ταινία από ένα dvd απ’ αυτά που ήθελα να «στεγάσω» στο νέο έπιπλο, το One Week του Buster Keaton (1895-1966), μια ταινία μικρού μήκους που γύρισε ο ίδιος με τη βοήθεια του Eddie Cline (Edward F. Cline, 1891-1961) το 1920, στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος και η Sybil Seely (ή Sibye Trevilla 1902-1984). Ο Μπάστερ Κήτον, πάντα πρωτοπόρος, μας παρουσιάζει σε μόλις 20 λεπτά την πρώτη εβδομάδα κοινής ζωής ενός νιόπαντρου ζευγαριού, στο οποίο κάποιος συγγενής προσφέρει ως γαμήλιο δώρο ένα οικόπεδο κι ένα σπίτι. Το σπίτι όμως δεν είναι κατασκευασμένο, πρέπει να το μοντάρουν μόνοι τους βάσει των οδηγιών που τους δόθηκαν μαζί με τα επιμέρους κομμάτια. Ο Μπάστερ ξεκινάει την κατασκευή, όμως κάποιος αντίζηλός του, απογοητευμένος και κακιωμένος διότι αγαπούσε κι αυτός τη γυναίκα του Μπάστερ, αλλάζει τους αριθμούς των κιβωτίων με αποτέλεσμα να κατασκευασθεί ένα πολύ παράξενο (και σουρεαλιστικό, θα έλεγα) σπίτι! Το προϊόν της συναρμολόγησης, λοιπόν, που δεν ήταν το προσδοκώμενο, γίνεται η πηγή πολλών κωμικών έως ξεκαρδιστικών καταστάσεων. Ο Μπάστερ Κήτον βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει το αξεπέραστο (κυριολεκτικά) ταλέντο του. Με το απαθές, αγέλαστο, «πέτρινο» πρόσωπό του, αντιμετωπίζει όλα τα προβλήματα της παράξενης αυτής κατασκευής: στωικός απέναντι στον πανικό, κοιτάζει κατάματα τον μεγάλο του αντίπαλο που δεν είναι ούτε η τύχη, ούτε η συγκυρία, είναι το ίδιο του το κατασκεύασμα. Μένει ψύχραιμος (κι όμως ανθρώπινος!) κι αναδεικνύεται νικητής! Το σπίτι, παντελώς δυσλειτουργικό, αρχίζει και …λειτουργεί, σε σημείο μάλιστα που το νιόπαντρο ζευγάρι καλεί σε γεύμα τους συγγενείς του. Βέβαια, όπως σ’ όλες σχεδόν τις ταινίες του Κήτον, η ανατροπή παραμονεύει, κι έτσι, διαρκούντος του γεύματος, ξεσπάει άγρια καταιγίδα, το σπίτι γίνεται έρμαιο των ανέμων, κι όλοι οι καλεσμένοι κι οι ιδιοκτήτες στροβιλίζονται και «αδειάζονται» κακήν κακώς έξω απ’ αυτό.Η κατάσταση είναι για όλους δραματική, για το ζευγάρι όμως, που έχει να αντιμετωπίσει την σ΄θγουρη μήνιν των καλεσμένων, έτι δραματικότερη. Κι ενώ όλοι περιμένουμε το ξέσπασμα των συγγενών, τη νέα καταιγίδα, εκείνοι ευχαριστούν το ζευγάρι για το πρωτότυπο …καρουζέλ! Ανακούφιση, που όμως δεν διαρκεί πολύ αφού κάποιος γείτονας ανακοινώνει στο ζευγάρι ότι κατασκεύασαν το σπίτι τους σε …λάθος οικόπεδο! Ξανά άγχος, ξανά ένταση. Προσπαθούν να μετακινήσουν το σπίτι αλλά δεν γίνεται τίποτα. Το καρφώνουν στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου τους, αλλά και πάλι τίποτα, αφού το σασί αποχωρίζεται απ’ την καρότσα. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα: το σπίτι έχει παραμείνει πάνω στις ράγες του τρένου, και το τρένο έρχεται! Πλησιάζει, ακούγεται ο ήχος του, το ζευγάρι κλείνει τα’ αυτιά του και περιμένει το μοιραίο. Κι εδώ παρακολουθούμε ένα μικρό (μα χαρακτηριστικό) δείγμα της μεγάλης ευφυΐας του Μπάστερ Κήτον: ενώ περιμένουμε την καταστροφή, το τρένο περνάει απ’ τις παράλληλες ράγες!!! Το σπίτι σώζεται, το ζευγάρι πανηγυρίζει, εμείς ανακουφιζόμαστε. Αλλά πριν κοπάσουν οι πανηγυρισμοί, εντελώς αιφνιδιαστικά, ένα άλλο τρένο απ’ την αντίθετη κατεύθυνση έρχεται και διαλύει το σπίτι εις τα εξ ων συνετέθη (νομίζω ότι αυτή είναι μία απ’ τις καλύτερες σκηνές του κινηματογράφου όλων των εποχών)…Δε μένει πια τίποτ’ άλλο στο ζευγάρι από μία πινακίδα «πωλείται», ενώ πάνω στα συντρίμμια φιγουράρουν οι οδηγίες «φτιάχ’ το μόνος σου»…
Το ξαναείπα: ο Μπάστερ Κήτον ήταν σε όλα πρωτοπόρος. Σε κάθε περίπτωση οι ταινίες του παραμένουν επίκαιρες, σχεδόν έναν αιώνα μετά.
Για την ιστορία, αυτήν τη στιγμή, το έπιπλο που επρόκειτο να «φιλοξενήσει» τα dvd με τις «μικρές» του Μπάστερ Κήτον το χρησιμοποιώ κανονικά! Πάνω σ’ αυτό φιγουράρει ένα dvd με τη φωτογραφία του Κήτον που με κοιτάζει κατάματα καθημερινά και μου υπενθυμίζει πόσο δύσκολο είναι να συναρμολογήσει κανείς ένα έπιπλο, και πόσο πιο δύσκολο να συναρμολογήσει τις … σκέψεις του, να μαζέψει τις σκόρπιες του ιδέες, ακόμα κι όταν (ή ιδίως όταν…) χρησιμοποιεί «φυλλάδιο οδηγιών»…
Για την ιστορία, αυτήν τη στιγμή, το έπιπλο που επρόκειτο να «φιλοξενήσει» τα dvd με τις «μικρές» του Μπάστερ Κήτον το χρησιμοποιώ κανονικά! Πάνω σ’ αυτό φιγουράρει ένα dvd με τη φωτογραφία του Κήτον που με κοιτάζει κατάματα καθημερινά και μου υπενθυμίζει πόσο δύσκολο είναι να συναρμολογήσει κανείς ένα έπιπλο, και πόσο πιο δύσκολο να συναρμολογήσει τις … σκέψεις του, να μαζέψει τις σκόρπιες του ιδέες, ακόμα κι όταν (ή ιδίως όταν…) χρησιμοποιεί «φυλλάδιο οδηγιών»…
Την εν λόγω ταινία του Μπάστερ Κήτον μπορείτε να δείτε ολόκληρη στα ακόλουθα links:
Αθήνα, 16 Ιουλίου 2011
Φώτης Μπατσίλας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου