ΤΟ ΜΙΝΟΡΕ ΤΗΣ ΑΥΓΗΣ (ΕΡΤ 1983 – 1984)

Ο Αντώνης (Α. Καφετζόπουλος), νεαρός ρεμπέτης, με μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο ένα ζητιανόξυλο (μπουζούκι) φτάνει από τη Σύρο στον Πειραιά, αναζητώντας τον ξάδερφό του Μήτσο (Γ. Ζαβραδινό) προκειμένου να τον βοηθήσει να κάνει την τύχη του. Σχεδόν αμέσως γίνεται μέλος της παρέας του Μήτσου που αποτελείται από τον Θανάση (Τ. Περλέγκα), τον Βαγγέλη (Δ. Καταλειφό) και τον Γιώργη (Η. Λογοθέτη). Βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’30.    Η παρέα δένεται, τσακώνεται, προσπαθεί να επιβιώσει, ανελίσσεται, ερωτεύεται, παντρεύεται, χωρίζει. Η σειρά παρακολουθεί τη ζωή των μελών της παρέας αυτής από τη δεκαετία του ’30 έως και τη δεκαετία του ’60. Στην πραγματικότητα παρακολουθεί την εξέλιξη του ρεμπέτικου τραγουδιού στην πορεία του από την αφάνεια, τους τεκέδες, στην ακμή του έως και την τελική του καταξίωση στη συνείδηση και στα γούστα του μέσου Έλληνα. Οι ζωές των πρωταγωνιστών προσφέρονται και για την αλληγορία αυτή. Ο Αντώνης, βασικός πρωταγωνιστής της σειράς, ερχόμενος από τη Σύρα στον Πειραιά (σίγουρα κάποιον άλλον σας θυμίζει αυτό), προσπαθεί κατ’ αρχάς να επιβιώσει. Δεν είναι εύκολο. Η ζωή του ρεμπέτη έχει πολλές διακυμάνσεις, έχει πολλά απρόοπτα. Χορταίνει λίγο, αλλά η πείνα παραμονεύει στην επόμενη γωνία. Είναι και οι εποχές τέτοιες: Δεκαετία του ’30, μέρες του ’36, Μεταξάς και δικτατορία, «διακοπές» στα νησιά, κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος, βία και νοθεία, ανένδοτος κι η ομαλότητα δε λέει να φανεί. Ο ρεμπέτης όμως είναι φιλόδοξος διότι είναι άξιος κι η φιλοδοξία του αυτή και την αξία του θα του δώσει τη δυνατότητα να παλέψει έως την τελική καταξίωσή του. Δίπλα στον Αντώνη πάντοτε μια γυναίκα. Πότε η μία, πότε η άλλη. Πάντα όμως, ένα σημείο αναφοράς, Μία γυναίκα, Η γυναίκα: Η Χαρά (Χαρά Αγγελούση), μια Σμυρνιά ζωντοχήρα, όμορφη και άξια γυναίκα και τραγουδίστρια, δυναμική και χειραφετημένη, αλλοπρόσαλλη (ως γυναίκα), που «αστράφτει, συννεφιάζει, αναδιπλώνεται», συνθλίβεται από τον κοινωνικό περίγυρο που τη δυναστεύει, αλλά κρύβει τόση γλυκύτητα και χάρη στην οποία είναι αδύνατο ν’ αντισταθείς, ακόμη κι αν είσαι … ρεμπέτης (η Χ. Αγγελούση υπηρετεί έξοχα τον ρόλο). Η πρώτη κι η μοναδική αγάπη του Αντώνη, με την οποία είχε μια σχέση επιεικώς ρηξικέλευθη (σαν τη σχέση του ρεμπέτικου με το σμυρνέικο τραγούδι). Στο τέλος, όπως είναι φυσικό, θα παντρευτούν, θα κάνουν παιδιά, θα έχουν στρωμένη δουλειά και λεφτά, θα αναγνωριστούν κοινωνικώς πλήρως. Ό,τι έγινε και με το ρεμπέτικο: Μετά από μία υπόγεια διαδρομή μπήκε μέχρι και στα αριστοκρατικά σαλόνια.
Οι ζωές των υπόλοιπων πρωταγωνιστών της Σειράς δεν διαφέρουν από τις ζωές των υπόλοιπων ρεμπετών, που δεν ανελίχθηκαν κοινωνικά, που δεν καταξιώθηκαν (διότι ασφαλώς υπήρξαν και τέτοιοι): Πειραιώτικος υπόκοσμος, «είδη καπνιστού» (λουλάς, καλάμι, ναργιλέδες), ακροατήρια, φυλακές, «λιανικό εμπόριο», υψηλές γνωριμίες, υψηλές απολαύσεις, φωτογραφίες, πλάκες (δίσκοι) και στο τέλος … καλή ψυχή: Ο Μήτσος, μετά το χωρισμό του απ’ τη Στέλλα (Ρ. Βαγιάνη), την οποία είχε παντρευτεί μετά από εκούσια απαγωγή, αν και επαγγελματικά αρχίζει να αναγνωρίζεται ως «πρώτο όνομα» και κάνει τους πρώτους δίσκους, χάνει τον εαυτό του, μπλέκει με μια κουλτουριάρα (Θ. Μπαζάκα), μπαίνει στον κόσμο της πρέζας, «πουλάει» τους συντρόφους του, γίνεται βαποράκι, εκτοπίζεται στα Μεταξικά χρόνια στο Ασπρονήσι, ως ναρκομανής (μαζί με λοιπά «αντικοινωνικά» στοιχεία), απ’ όπου δραπετεύει με τη γερμανική κατοχή και, τέλος, πεθαίνει μόνος κι έρημος σε … ένα σπήλαιο. Ο Αρίστος (Φ. Σοφιανός) μπαρκάρει και δεν ξαναγυρνάει. Η αδερφή του (Ε. Κούρκουλα) παντρεύεται τον Βαγγέλη και δίνεται στον συνεργάτη των Γερμανών Μπελούση (παλιό ρεμπέτη) προκειμένου να τον βγάλει από την φυλακή. Ο Βαγγέλης μπαίνει στην Αντίσταση και χάνεται. Ο Θανάσης, που στην πραγματικότητα ήταν άλλος απ’ αυτό που έλεγε και έδειχνε, με βεβαρημένο παρελθόν, αφού αλλάζει χίλιες δουλειές στο τέλος καταντάει πλανόδιος …μπουζουκσής. Είχε και μια κόρη (Π. Σταθακοπούλου), με πιάνο και γαλλικά, η οποία μαγεύεται από το ρεμπέτικο, συνάπτει σχέση με τον Αντώνη, αλλά στο τέλος φεύγει για το Εξωτερικό. Ο Γιώργης, τέλος, παντρεύεται μια πρώην πουτάνα (Δ. Ζέζα), γίνεται πατέρας, αλλά η Μοίρα δεν τον αφήνει να χαρεί την οικογένειά του …

Η σειρά γνώρισε τεράστια επιτυχία όχι μόνο λόγω των πολλών ρεμπέτικων τραγουδιών που περιλάμβανε (μην ξεχνάτε ότι προβλήθηκε κατά την πρώτη τετραετία της «Αλλαγής», εποχή κατά την οποία το Ρεμπέτικο και το Λαϊκό Τραγούδι είχαν επανέλθει στη μόδα – Ρεμπέτικη Κομπανία, Αθηναϊκή Κομπανία, Οπισθοδρομική Κομπανία, Χειμερινοί Κολυμβητές, Ν. Παπάζογλου κ.α.), όπως ισχυρίζονται οι περισσότεροι, αλλά, κυρίως, λόγω των ίδιων των δημιουργών της. Εξηγούμαι: Το σενάριο ήταν μεστό, χωρίς ιδιαίτερες υπερβολές, με εξαιρετικούς διαλόγους και ατάκες. Η ιστορία, βεβαίως, ιδιαίτερα ελκυστική. Η σκηνοθεσία του Μεσθεναίου (που αργότερα έκανε και το «Σαν τα τρελλά πουλιά», αλλά μας άφησε νωρίς, από το 1988) εξαιρετική, πολλές φορές ευρηματική, χωρίς ίχνος «τηλεοπτικότητας», αντιθέτως, θα έλεγα, άκρως κινηματογραφική. Τέλος, και κυρίως, οι ερμηνείες υπέροχες. Το ζεύγος Καφετζόπουλου – Αγγελούση εξοργιστικά ρεαλιστικό, ο Ζαβραδινός με τον Περλέγκα ένα με τον ρόλο τους, ο Λογοθέτης ξεκαρδιστικός, όπως πάντα, και φορές τραγικός, ακόμα και οι Βαγιάνη, Σταθακοπούλου Σοφιανός πολύ καλοί.
Η σειρά ολοκληρώθηκε σε 2 κύκλους των 13 επεισοδίων, συνολικά δηλαδή σε 26 επεισόδια μυθοπλασίας των 45 λεπτών, συν ένα επεισόδιο με τραγούδια (το 14ο).

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Σκηνοθεσία: Φώτης Μεσθεναίος
Σενάριο: Βασίλης Κωσταρας, Φ. περδικόπουλος, Θανάσης Καστης (α΄ κύκλος), Βαγγέλης Γκούφας, Φ. Μεσθεναίος (β΄ κύκλος), προσθ. Διάλογοι: Ν. Κατακουζηνός.
Ερμηνεία: Αντώνης Καφετζόπουλος, Δημήτρης Καταλειφός, Τίμος Περλέγκας, Ηλίας Λογοθέτης, Γιάννης Ζαβραδινός, Χαρά Αγγελούση, Φίλιππος Σοφιανός, Χρήστος Βαλαβανίδης, Γιώργος Διαλεγμένος, Αλέκα Παΐζη, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Θέμις Μπαζάκα, Ρίκα Βαγιάνη, Χρυσούλα Διαβάτη, Ντίνα Κώνστα, Δήμητρα Ζέζα, Αθηνά Τσιλύρα, Νίκος Χύτας, Χρήστος Ευθυμίου, Μ. Κωνσταντόπουλος, Χρ. Δαχτυλίδης, Γρ. Δανάλης, Ν. Σκιαδάς, Μπ. Κουμπαρέλη, Χρ. Καλδάνης, Στ. Φράστας, Νικ. Αστρινάκης, Ηρ. Παπαδάκης, Χρ. Πέτσιος, Π. Φώσκολος, Κ. Χαλκιάς, Μπ. Γιωτόπουλος, Μιχ. Κούκης, Κ. Βρεττός, Γ. Εμμανουήλ, Δ. Σαμαρτζής, Δ. Τουμαζάτου, Τ. Θεοφανίδης, Ν. Κατομέρης, Π. Βαρδάκος, Δ. Παλαιοχωρίτης, Ν. Καψής, Λ. Τσάγκας, Στρ. Τσομπανέλης, Α. Βανέζη, Κ. Βανέζη, Ν. Γιαννίδη, Δ. Σιγάλας, Κ. Τσάκωνας.
Ερμηνεία Τραγουδιών: Αθηναϊκή Κομπανία (Δημ. Χατζηδιάκος, Χρ. Κανελλόπουλος, Ν. Δούκας, Γ. Νικολέρης, Σ. Εμφιετζή, Β. Καραχάλιου), Γιώργος Σαρρής, Γιώργος Ξηντάρης, Γιώργης Μουφλουζέλης, Μιχάλης Γενίτσαρης, Χάρις Αλεξίου, Δόμνα Σαμίου.
Μοντάζ: Τ. Κουμουνδούρος, Γ. Σπυροπούλου.
Β. Σκηνοθέτης: Ν. Αμπατζής
Σκηνικά – κοστούμια: Τάσος Ζωγράφος, Ν. Πετρόπουλος
Δ/νση φωτ.: Τάσος Αλεξάκης
Παραγωγή: Φώτης Μεσθεναίος.




ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ:
1. Ο Αντώνης με τον Μήτσο, εκτοπισμένοι στο Ασπρονήσι, ο πρώτος για «αντικοινωνική συμπεριφορά» κι ο δεύτερος για χρήση «ουσιών», πληροφορούνται για την κήρυξη του Πολέμου. Αμέσως εμφανίζονται στη Χωροφυλακή και ζητούν να καταταγούν στο Στρατό. Ο Ενωμοτάρχης του διώχνει κακήν κακώς. Ο Αντώνης επιμένει: «βοηθητικοί, τουλάχιστον» !!! Τίποτα. Το τελευταίο του χαρτί: «Σε καμμιά φιλαρμονική» !!!
2. Ο Αντώνης με τη Χαρά βιώνουν τη β΄ φάση της σχέσης τους. Η Χαρά διαμαρτύρεται ότι τους έχουν πάρει χαμπάρι στη γειτονιά επειδή ο Αντώνης δεν φυλάγεται και του ζητάει να φεύγει από το παράθυρο. Ο Αντώνης συμμορφώνεται και, καθώς πηδάει το παράθυρο, σχολιάζει: «Μα είναι πράγματα σοβαρά τώρα αυτά ; Για κυρίους ;».

Τη σειρά αυτή, αν θυμάμαι καλά, τη βλέπαμε κάθε Παρασκευή. Κείνα τα χρόνια πήγαινα στο Δημοτικό, στις τελευταίες τάξεις. Τις Δευτέρες, στη γραμμή, λίγο πριν την προσευχή, τραγουδούσαμε όλοι (τρόπος του λέγειν όλοι διότι οι μισοί … δεν είχαν τηλεόραση και τα κορίτσια … απείχαν) τα τραγούδια της σειράς. Ό,τι δεν θυμόμαστε, το συμπληρώναμε με δικά μας λόγια. Αν και ήμουν φανατικός θεατής, εν τούτοις αυτοί που κυρίως «έκαναν παιχνίδι» ήταν άλλοι συμμαθητές μου (καλή τους ώρα). Ένα απ’ τα μεγαλύτερα σουξέ υπήρξε το «Μικρός Αρραβωνιάστηκα» του Μάρκου. Θυμάμαι, λοιπόν, που τέλειωνε το τραγούδι (αλλά εμείς θέλαμε κι άλλο) και … συμπληρώναμε: «Τη φίλησα εγώ παιδιά, φιλήθηκε κι απ’ άλλους, φιλήθηκε απ’ όλους μας κι έκανε παπαγάλους !!!». Ωραία χρόνια …