Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2010

ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΜΑΡΚΑΚΗ Ή ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ Ο ΤΖΩΝΝΥ ΦΙΛ

Ήθελα πολύ να τον γνωρίσω, μα δεν πρόλαβα. Ήθελα πολύ να μάθω κι άλλα, σκέψεις και ιδέες, αντιδράσεις κι επιδράσεις, συζητήσεις με φίλους κι αντίζηλους, απογοητεύσεις και χαρές, προσχήματα και καμώματα, απορρίψεις και θριάμβους, μα δεν μπόρεσα. Διότι ο Ανδρόνικος Μαρκάκης, πριν τρία ακριβώς χρόνια, σαν σήμερα, στις 14 Φεβρουαρίου 2007, έφυγε στα 83 του, πλήρης ημερών κι ίσως και γραπτών και σίγουρα επιτυχιών. Κι όσοι δεν ξέρετε ή δεν θυμάστε τον Ανδρόνικο Μαρκάκη ακολουθείστε την προσπάθειά μου να εισέλθω στα άδυτα της σκέψης του, να την υποθέσω και να την συνθέσω και, ως άλλος «Ανδρόνικος», να την φέρω στο φως. Και μοιραία να «μάθω» από πρώτο χέρι, δηλαδή να υποθέσω, δηλαδή να «ξέρω» αφού όλα τα φανταστικά είναι σίγουρα πραγματικά (κι ας μην ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή όλα τα πραγματικά να είναι και φανταστικά), να μάθω και να νιώσω, λοιπόν, για τον (και τον) ένα, τον μοναδικό κι αξεπέραστο, τον εφάμιλλο σχεδόν του Μίκι Χάμμερ και του Φίλιπ Μάρλοου, ναι, τον Τζόννυ Φιλ, αυτόν που παλαιότερα λεγόταν και Johnny Greek …

Άρχισα με πολλές εναντιώσεις, μα αυτές είναι το κυρίαρχο στην αφήγηση του Μαρκάκη. Περιγράφει καταστάσεις όπου όλοι εναντιώνονται: Οι απλοί στην απλότητά τους, οι τίμιοι στην τιμιότητά τους, η κακοί στην κακία τους, οι σεμνοί στη σεμνοτυφία τους, οι φαύλοι στη φαυλότητά τους κι οι νοικοκυραίοι στη νοικοκυροσύνη τους! Φυσικά, κυρίαρχη είναι και η εναντίωση στο Νόμο και στο Δίκιο (που, φυσικότατα, δεν είναι σχεδόν ποτέ το ίδιο πράγμα). Για ποιό λόγο, λοιπόν, αυτός ν’ αποφύγει τις εναντιώσεις; Μόνο οι τυχεροί κι άτυχοι δεν εναντιώνονται στην τύχη τους. Ο συγγραφέας αστυνομικές νουβέλες έγραφε (δηλαδή γραπτά με πολλά στοιχεία noir) και, συνεπώς, γνώριζε καλώς ότι κάτι τέτοιο δεν έχει ούτε νόημα ούτε προοπτική: Οι μεν τυχεροί θέλουν την καλή τους τύχη και δεν έχουν λόγο να βάλλουν κατ’ αυτής, οι δε άτυχοι, συνήθως θρησκόληπτοι και «μοιραίοι», δεν γνωρίζουν την εν τέλει ατυχία τους και, μοιραία πάλι, την διώκουν.

Ο συγγραφέας, λοιπόν, αυτός που γεννήθηκε το 1924 στην Αθήνα, που ήταν γνωστός δημοσιογράφος διαφόρων εμπορικών εφημερίδων, που υπήρξε αντιστασιακός, που φυλακίστηκε στην Κατοχή, που ανέπτυξε και συνδικαλιστική δράση στο χώρο του Τύπου, που έγραψε ένα βιβλίο για τον Μακάριο με τίτλο «Ο ασυμβίβαστος, μισός αιώνας αγώνες», ένα πολιτικό μυθιστόρημα με τίτλο «Η απόδραση» και δύο θεατρικά με τίτλους «El Greco – Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» και «Ο κρητικός», που συνάμα συνέγραφε ακούραστα μικρές αστυνομικές ιστορίες στον ημερήσιο Τύπο, έθετε τα ερωτήματα κι αποκάλυπτε τη λύση την άλλη ημέρα (τότε γίνονταν κατά κόρον αυτά), αυτός που, προεχόντως, από τα μέσα της δεκαετίας του 50 και για 10 περίπου χρόνια υπήρξε ο Άρχοντας των Αστυνομικών του ραδιοφώνου με τις ξακουστές σειρές του «Μισέλ Μαρσέφ» και ιδίως τη σειρά με τίτλο «Το σπίτι των Ανέμων» με τον αλήστου μνήμης ήρωα δικηγόρο Ορέστη Λαμπίρη (τον οποίον, ειρήσθω εν παρόδω, ενσάρκωσε σε δύο ταινίες και στη Μεγάλη Οθόνη ο Βύρων Πάλλης), αυτός ο συγγραφέας, στα πλαίσια των εργασιών του για το ραδιόφωνο, δημιούργησε έναν ήρωα, τον Johnny Greek. Δεν του άρεσε όμως το βαφτιστικό όνομα του πνευματικού του τέκνου κι έτσι, ως είθισται, του άλλαξε όνομα, δηλαδή κράτησε το όνομα και το μετέγραψε στα ελληνικά (με ελληνικούς χαρακτήρες) κι άλλαξε το επώνυμο, κι από Greek το έκανε Φιλ!!! Μα, θα μου πείτε, αυτή είναι μια αλλαγή επί το … αμερικανικότερον! Όχι, αγαπητοί μου, λαθεύετε! Πρώτα-πρώτα το Τζώννυ Φιλ γράφεται στα ελληνικά, άρα είναι απολύτως ελληνικό όνομα (κάτι αντίστοιχο με το «Ευάγγελος Αβέρωφ» ή «Μιλτιάδης Έβερτ»). Κι έπειτα, τί σχέση έχει το Φιλ, δηλαδή το αίσθημα, με την Αμερική; Πιστεύω να σας έπεισα. Ό,τι όμως και αν συνέβη, έτσι γεννήθηκε ο Τζώννυ Φιλ, ακριβώς έτσι! Και τώρα, μπείτε μαζί μου στο μυαλό του Ανδρόνικου Μαρκάκη, κι ελάτε να δούμε ποιος ήταν ο Τζώνυ Φιλ, αυτός ο ιδιωτικός ντετέκτιβ που υπηρέτησε το Δίκαιο κι όχι αναγκαστικά και πάντα το Νόμο, ως όλοι οι ιδιωτικοί ντεντέκτιβς (αποδεικνύοντας αύθις ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων αστυνομικών έργων ενστερνίζονται μάλλον τους κανόνες του Φυσικού Δικαίου παρά του Θετικού), αυτόν που – το μαρτυρεί και τ’ όνομά του – «αισθάνεται» την αδικία σε τούτον τον κόσμο, πάσχει εξ αυτής και δίδει το σύνολο των δυνάμεών του προς εξάλειψιν της. Ιδού:

Σίγουρα παιδεύτηκε ο Ανδρόνικος Μαρκάκης επινοώντας και διαμορφώνονταςς τον ήρωά του. Ελλάδα της δεκαετίας του 50, βλέπετε, που διψά μεν για noir, πλην δεν είναι για πολλά-πολλά (διότι το noir έχει κι «επικίνδυνες» πτυχές). Άλλωστε, λίγα χρόνια πριν μαινόταν ο Εμφύλιος και δεν είναι εύκολο, ακόμα, να ξεχαστεί … Εν πάση περιπτώσει και παρά τις απαραίτητες οδύνες, ο Τζώννυ γεννήθηκε! Και γεννήθηκε στην Ιθάκη σ’ έναν τόπο συμπαθέστατο και λόγω του Οδυσσέα και λόγω των μεγάλων σεισμών στα Επτάνησα εκείνη την εποχή. Ο πατέρας του έφυγε για την Αμερική, προς άγραν μιας καλύτερης ζωής και πήρε μαζί του και την οικογένειά του (και τον μικρό Γιαννάκη). Στην Αμερική ο Γιαννάκης μεγάλωσε και πριν καλά-καλά μεγαλώσει έγινε Τζώννυς (σαν τίτλος ταινίας του Σακελλάριου, ναι!). Ο Τζώννυ, λοιπόν, μεγάλωσε, σπούδασε (τι άλλο; νομικά!) κι έτσι απέκτησε τη δυνατότητα να κερδίζει μόνος τον επιούσιο. Δεν θέλησε όμως να ασκήσει νομικό επάγγελμα. Ήταν πολύ λίγα τα γράμματα της λέξης για τον Τζώννυ! Έτσι, στο «νομικός» κόλλησε κι ένα «άστυ» και κατέστη «αστυνομικός» (διψήφιος αριθμός γραμμάτων τώρα!). Και δίπλα στο «αστυνομικός», αφού, νέος άνθρωπος και Έλλην, ήθελε να έχει και μια κάποια ελευθερία, δεν κατετάγη στην κρατική αστυνομία αλλά πρόσθεσε ένα «ιδιωτικός» κι έγινε έτσι ο περιλάλητος Τζώννυ Φιλ, ο ιδιωτικός αστυνομικός, ο διώκτης του εγκλήματος και της αδικίας στην Αμερική και την Ελλάδα (όταν την επεσκέπτετο), ο οξυδερκής και άυπνος φρουρός της νομιμότητας, ο μισητός εχθρός του Υποκόσμου! Με όπλο του την παρατηρητικότητα (κάτι σαν τον Αστυνόμο Μπέκα ή τον Ηρακλή Πουαρό), εύκολα διακρινόμενη στα σταχτοπράσινα και διαπεραστικά έξυπνα μάτια του, δίδει λύσεις στα πιο απίθανα αστυνομικά προβλήματα, βρίσκει αποδείξεις στα πιο απίθανα μέρη και επιστρέφει στους πολίτες αυτό που τους ανήκει! Το μοναδικό του ελάττωμα είναι ότι είναι πολύ όμορφος, νέος (38 ετών, στη «χρυσή ηλικία», όπως λέει), με μελαχρινό πρόσωπο και ψηλό καλοδεμένο σώμα, μαύρα μαλλιά και έντονα μάτια, και παρασύρεται, εύκολα, ή δύσκολα απ’ τις θεληματικές γυναίκες της εποχής (πολλές, ευτυχώς ή δυστυχώς, στα στέκια της έκνομης δράσης).

Ο Τζώννυ Φιλ έζησε και πρωταγωνίστησε, εξ όσων γνωρίζω, σε 154 ραδιοφωνικές εκπομπές και σε ελάχιστα αστυνομικά μυθιστορήματα (διασώζονται σήμερα το «Πανσιόν Ρηγίλλης 38» και το «Η γυναίκα με τα ασημένια νύχια», ίσως και κάποια άλλα). Πριν λίγα χρόνια, με το πρώτο του όνομα (Johnny Greek), έγινε ραδιοφωνικός σταθμός αλλά, πάλι εξ όσων γνωρίζω, σήμερα έχει κλείσει …Καλά έκανε, δεν ήταν αντάξιός του: Ήταν Greek, δηλαδή Έλληνας στα αγγλικά κι όχι Φιλ, δηλαδή αίσθημα στα ελληνικά …

Αθήνα, 14 Φεβρουαρίου 2010

Φώτης Μπατσίλας



36 σχόλια:

  1. Θυμάμαι στις αρχές της δεκαετίας του 70,πιτσιρίκι εγώ τότε,το ραδιόφωνο να παίζει κάθε πρωί τις ιστορίες του δικηγόρου Λαμπίρη και της αρραβωνιαστικιάς του Τζοάνας με τις φωνές τοτ Βύρωνα Πάλλη,της Μιράντας Μυράτ και άλλων που δεν θυμάμαι,ανάμεσα σε διαφημιστικά μηνύματα για το Forte και το Roll που έκαναν τα λευκά λευκότερα.
    Ακόμα έχει μείνει χαραγμένη στην μνήμη μου η εισαγωγή με μιά πόρτα να τρίζει ανατριχιαστικά, βάζοντας έτσι τον ακροατή στο κλίμα μυστηρίου που θα επακολουθούσε για τα επόμενα 30 λεπτά.
    Δεν ήξερα όμως τον Ανδρόνικο Μαρκάκη και το γεγονός ότι ήταν ο συγγραφέας της σειράς.
    Σ'ευχαριστώ πολύ λοιπόν Φώτη για τις χρήσιμες πληροφορίες και τον πραγματικά γλαφυρό τρόπο με τον οποίο τις παρουσιάζεις.

    Θοδωρής Βασιλείου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φίλε, αν μου επιτρέπεται, Φώτη, είμαι ο γιός του Ανδρόνικου που τόσο εύστοχα έχεις -αν και δεν τον γνώρισες- περιγράψει στο πιο πάνω ποστ ως προσωπικότητα, αλλά και ως ακούραστο συγγραφέα -μεταξύ άλλων και του John Greek-Τζόνι Φιλ.
    Στο ελληνικό ίντερνετ, που συχνότερα απ' ότι σπανιότερα ολισθαίνει προς τη χυδαιότητα, την ανορθόγραφη μισαλλοδοξία και την ανεύθυνη προχειρότητα στην αντιμετώπιση ακόμη και των πιο σοβαρών ζητημάτων, θέλω να σ' ευχαριστήσω θερμώς και ειλικρινά εκ μέρους του για την παρουσίασή σου αυτή. Μοιάζει -και είναι- κόσμημα ευπρέπειας, γνήσιου ενδιαφέροντος για ένα παρεξηγημένο στην Ελλάδα αντικείμενο (το ασυτνομικό noir μυθιστόρημα των '50ς) και ανυστερόβουλης απόδοσης τιμών σ' έναν άγνωστο. Και τέτοιου είδους πρωτοβουλίες ανανεώνουν, θεωρώ, την εμπιστοσύνη του καθενός μας στο ανθρώπινο είδος γενικότερα και τον... homo hellenicus internetius blogus ειδικότερα.
    Χαιρετίζω το μπλογκ σου με μεγάλη χαρά και αισθήματα ευγνωμοσύνης.
    Με εκτίμηση

    Στέλιος Μαρκάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ Σ. Μαρκάκη. - Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Μαρκάκη, για τα πολύ καλά σας λόγια! Ασφαλώς και μπορείτε να απευθύνεσθε σε εμένα στον ενικό. Θα ήθελα, εάν δεν είναι κόπος για σας, να μου στείλετε ένα ιδιωτικό μήνυμα΄ώστε να τα πούμε και δια ζώσης και να μου λύσετε, στο μέτρο του δυνατού, κάποιες απορίες σχετικώς με τον πατέρα σας και το έργο του. Και πάλι σας ευχαριστώ.
    @ Θ. Βασιλείου. - Σ' ευχαριστώ πολύ κι εσένα Θοδωρή!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Με μεγάλη χαρά ανακάλυψα το ιστολόγιο σας ψάχνοντας για πληροφοριες σχετικά με τα αστυνομικα έργα του Ανδρονικου Μαρκακη: Τζων Γκρηκ και Τζωνυ Φιλ, που ειναι αναμφισβητητα σταθμός στην ιστορια της ελληνικης ραδιοφωνιας της δεκαετιας του '50
    Σας ευχαριστώ και σας συγχαιρω Ειναισυχνά δυσκολο να βρει κανεις πληροφοριες για παλαιότερες δεκαετίες που κινδυνευουν να πεσουν στη ληθη κι είναι κριμα. Θα ήθελα να ρωτησω εσάς όσο και τον κύριο Στέλιο Μαρκάκη αν θυμάται κανείς το μουσικό θέμα της σειράς με το περιβόητο σφύριγμα και τα ανατριχιαστικά βήματα της Πέμπτης στις 9μμ αν δεν κανω λαθος Ο σκοπός έρχεται συχνά στα χείλια μου σφυριζοντας τον, αλλά περισσότερα δεν γνωρίζω. Θα χαρώ πολύ αν κάποιος γνωρίζει τον τίτλο
    Φιλικά
    Ράνια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @ Ράνια.

    Σας ευχαριστώ κι εγώ για τα καλά σας λόγια. Όσο για το μουσικό θέμα της σειράς, λυπάμαι αλλά δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Ίσως ο κ. Μαρκάκης μπορέσει και βοηθήσει και τους δυο μας στο θέμα αυτό. Και πάλι Σας ευχαριστώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. δεν πειραζει Σας ευχομαι καλή συνεχεια στις αναζητησεις σας
    Ρανια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σχετικά με την απορία σας για το μουσικό σήμα του John Greek (ήμουν φανατικός ακροατής του !!!), πηγαίνετε εδώ.... http://www.youtube.com/user/VinylThesaurus και στις εικόνες δεξιά, πατήστε εκεί που λέει ''Walkin and Whistlin Blues''... Είμαι ο δημιουργός αυτού του καναλιού στο Youtube, το άνοιξα πρόσφατα, και ευελπιστώ σιγά-σιγά να 'βγάλω' στο φώς τα σπάνια δισκάκια βινυλίου της συλλογής μου ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αγαπητέ φίλε VinylThesaurus, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ! Το κανάλι σου ξεκινάει με τις καλύτερες προοπτικές! Συνέχισε έτσι!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. εστω και μετα από τόσο καιρό σας ευχαριστώ
    Ράνια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. www.en.uoa.gr Ηταν πολυ καλο ανθρωπος - τον ηξερα απο το γραφειο Τυπου εκει οπου δεν πηγαινες, Σαραντακο. γιατι ειχες το κοροιδο τον Πετρελη να κανει αποδελτιωση = καλως τον και τον Δανδολο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. www.en.uoa.gr Να κι ο παπανοτας, ο γιομπο καμοροτας ολυμπιακος, και ηδη, γιομπο καμοριδι ανετος, μετα τις 10 - η αποδελτιωση αρχιζει στις 7.30 θυρα 21 skorpiesidees.blogspot.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. www.gcsl.gr if they ask you whether you are alive on not - He who pretends that has passed away, while he is alive, it is possible to be considered alive, when he dies www.nl/gcsl.nypd vs Vaggelis Marinakis www.osfp.gr https://www.youtube.com/watch?v=T8lVxX9ednY www.nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. en.uoa.gr @cop @killer @hog @Tei @Zer @vs www.nyc.gov/nypd https://www.youtube.com/watch?v=T8lVxX9ednY minneapolis.org @ekathimerini @cnnbrk @CNN @CNNPolitics @CNNBusiness @olyfcacademy www.me/c.ca.nypd vs Paschalis Kamora

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. mossad.gov.il חֶ נֶק vs Papaggelopoulos gov.il nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. paokfc.gr -eraok vs Bulgar Olympiacos Paschalis Kamora mesimvrini.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. esiea.gr Aνδρωνοικος Μαρκακης vs Πασχαλη Καμορα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. aekfc.gr ugly unloved we men vs Paschalis Kamora gate21.gr nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. www.chem.uoa.gr Το καλο το εξωφυλλο κανει το ερυθρο ξυλο τοκο καν ηλο - θυρα7.gr vs Πασχαλη Kαμορα nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. - μενω ελλοψ - μενω ελλοπος ΣΥφιλη aka Παναγια en.uoa.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. http://www.engonopoulos.gr Nikos Egoneopoulos vs Paschalis Kamora nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. https://elladasimera.blogspot.cοm Σοφοια Μπεμπου vs Angela Merckel - Kαληπολη vs Πασχαλη Καμορα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Τζων Αυλακιοτης aka Πασχαλης Καμορα www.sdna.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. www.ecd.uoa.gr www.ec/du.oa.nypd vs dipstick yobbo Paschalis Kamora nytimes.com haf.gr Υληας Ηλιακης vs Πασχαλη Καμορα minedu.gov.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. ελανη ερημου vs δυο σκουρων φωτος aka Paschalis Kamora metrosport.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. mesimvrini.gr Xρηστος ΣΥαμαντας vs Πασχαλη Καμορα Παναγιωτης Λαμπροιας vs Πασχαλη Κοτσιωνη nytimes.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. math.uoa.gr μερικοι αλητες δεν σεβονται ουτε τους Π.Ε. θαμμενους - Αρυς Κουνας vs Paschalis Kamora mesimvrini.gr 

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. en.uoa.gr Ask your impostor, that told you that I am in wheel chair, Terra Bulgar Kamorear - gamma vs dipstick Bulgar Kamorama - BLR vs Bulgar Kamorer desy.de nytimes.com   

    ΑπάντησηΔιαγραφή