Ο «ΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ

Ήμουν σίγουρος ότι αυτή η ταινία θα έπαιρνε το Όσκαρ (ένα είν’ το Όσκαρ!). Φώναζε από μακριά ότι «θα ήταν» η καλύτερη ταινία της χρονιάς. Όχι, δεν είν’ η (ούτως ή άλλως – και δυστυχώς- υπαρκτή) φτώχεια των λοιπών ταινιών, ούτε η συνεχιζόμενη αδιαφορία της Ακαδημίας για οτιδήποτε εμπίπτει στην κατηγορία του λεγόμενου «ανεξάρτητου» σινεμά. Είναι ότι η ταινία είχε πράγματι όλα τα φόντα (και τα προσόντα) να ανακηρυχθεί σε καλύτερη της χρονιάς: καλή σκηνοθεσία (του Tom Hooper), καλή αφηγηματική δομή, κι ακόμα πιο καλές ερμηνείες (Colin Firth, Derek jacobi, Helena Bonham Carter), ατμόσφαιρα γκρίζα, βρετανική, ό,τι πρέπει για να συγκινήσει όλους τους αγγλόφωνους (δίδοντάς τους, ταυτόχρονα, και την έξωθεν καλή μαρτυρία, διότι η προτίμησή τους ξέφευγε από τα χολυγουντιανά κλισέ). Άλλωστε, και μένα μ’ άρεσε η ταινία, πέρασα ένα ενδιαφέρον (κι ευχάριστο μπορώ να πω) δίωρο (κι ας μην γελιόμαστε και, κυρίως, μην ξεχνάμε ότι ο κινηματογράφος έχει σαφώς και ψυχαγωγικό ρόλο). Επαληθεύτηκαν, λοιπόν, πανηγυρικά οι προβλέψεις κι έτσι «Ο Λόγος του Βασιλιά» (The King's Speech) μπήκε στη λίστα των πλέον πετυχημένων ταινιών όλων των εποχών. Και, δυστυχώς, η ταινία είναι απόλυτα πετυχημένη διότι:

1. Παρουσιάζει μια απλή και (δήθεν) ανθρώπινη ιστορία: ο δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Αγγλίας είναι ολίγον… τραυλός! Κι επειδή ο πρωτότοκος, ο φυσικός διάδοχος «δεν κάνει» για βασιλιάς, λόγω του ότι έχει σχέσεις με μια κυρία (άκουσον-άκουσον!) δις διαζευγμένη, την οποία μάλιστα επιθυμεί να παντρευτεί, μετά το θάνατο του πατέρα του και την «αναγκαστική παραίτηση» του αδερφού του, γίνεται αυτός ο νέος βασιλιάς. Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει, το ραδιόφωνο έχει μπει για τα καλά στη ζωή του κόσμου και, επειδή η Γερμανία κήρυξε τον πόλεμο στην Αγγλία, ο νέος (τραυλός) βασιλιάς πρέπει να απευθύνει δια του ραδιοφώνου διάγγελμα προς τον λαό του, για να τον εμψυχώσει εν όψει του επικείμενου πολέμου. Όλοι φοβούνται την ξεφτίλα, όμως ο βασιλιάς τους διαψεύδει: με τη βοήθεια ενός αμφιλεγόμενου λογοθεραπευτή κατορθώνει και ξεπερνάει τους φόβους του (που ανάγονταν –μαντέψτε!- στην παιδική του ηλικία) κι έτσι ξεπερνάει θριαμβευτικά τη δοκιμασία! Τώρα μπορεί να βασιλεύσει άφοβα κι ακώλυτα. Ο λόγος του βασιλιά ειπώθηκε σωστά, ακούστηκε σωστά, και θα εισακουσθεί. Ο Θεός σώζοι τον βασιλέα!

2. Είναι σαφώς μια στρατευμένη ταινία. Εκκινεί από ένα «δεδομένο», το οποίο προβάλλει ως αδιαμφισβήτητο κι ως τέτοιο το υποβάλλει στους θεατές: την ύπαρξη και, ιδίως, την αναγκαιότητα ύπαρξης της βασιλείας. Η βασιλική οικογένεια υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει! Καμμιά κριτική, καμμιά αμφισβήτηση, κανένα ψεγάδι. Ο τραυλός λόγος δεν είναι κληρονομικός, είναι απλώς ένα «λάθος», τί λάθος, δηλαδή, μια δοκιμασία, μια θεία δοκιμασία που ο γαλαζοαίματος άναξ την ξεπερνάει. Όσο ο λαός δεν τον χρειάζεται (διότι υπάρχει άλλος βασιλιάς), παραμένει τραυλός (και στριφνός και δύσθυμος κι έχει όλα τα κακά της μοίρας του). Όταν όμως η Χώρα τον έχει ανάγκη, ως δια μαγείας, γίνεται γλυκός, προσηνής κι αποφασιστικός, προσπαθεί, παλεύει, ξεπερνάει τη δυσκολία, το εμπόδιο και θέτει εαυτόν εις την υπηρεσία του ποίμνιού του. Από πού αντλεί αυτή τη δύναμη; Μα, φυσικά, από τον Θεό! Διότι είναι προικισμένος, έχει την χάρη Του, αρκεί να την καταλάβει, να τη βγάλει από μέσα του, να την αναδείξει. Και σ’ αυτό πολύτιμος αρωγός έρχεται (από το πουθενά) ένας «προφήτης», ο λογοθεραπευτής, ο οποίος, ως άλλος Ιωάννης Βαπτιστής «διαπιστώνει» (πώς, άραγε;) το μεγαλείο του ανδρός και θέτει την ταπεινότητά του στις υπηρεσίες του (παρά τις συνεχείς προσβολές, παρά τις ύβρεις!). Οι Βρετανοί μπορούν πλέον να κοιμούνται ήσυχοι: ο Εκλεκτός ξεπέρασε τη δοκιμασία και θα τους οδηγήσει στη νίκη! Σε μια εποχή που όλα (ή σχεδόν όλα) τίθενται υπό αμφισβήτηση, οι Θεσμοί πρέπει να προφυλαχθούν, να εξυψωθούν, να υμνηθούν. Και πρώτ’ απ’ όλα η Βασιλεία (κι ύστερα ο Κλήρος και, φυσικά η Οικογένεια και τα Ήθη). Ένα Όσκαρ βοηθάει πολύ (ήδη στο imdb η ταινία έχει μέσο όρο 8,4/10 σε 48.000 περίπου ψήφους κι έχει μπει στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών!). Ο λόγος του βασιλιά (το κείμενο) κι ο λόγος του βασιλιά (το λέγειν, η φωνή) συντελούν στον λόγο (ύπαρξης) του βασιλιά!

Ίσως η πιο συντηρητική ταινία που πήρε ποτέ Όσκαρ! Κι ύστερα με ρωτάτε γιατί βλέπω (σχεδόν) μόνο παλιές ταινίες…

Αθήνα, 4 Μαρτίου 2011

Φώτης Μπατσίλας