Είμαστε Όλοι Σινεφίλ! – Μέρος 1, Η Ωραία Καυγατζού (1991, Jacques Rivette)

Είμαστε Όλοι Σινεφίλ! – Μέρος 1, Η Ωραία Καυγατζού (1991, Jacques Rivette)

Το oxy-moron εγκαινιάζει σήμερα, με τη νέα σαιζόν, μια νέα στήλη, αμιγώς κινηματογραφική. Είμαστε Όλοι Σινεφίλ, λοιπόν, παραφράζοντας  τη γνωστή ρήση του Χρήστου Βακαλόπουλου (εις μνήμην του) «Είμαστε Όλοι Κινηματογραφιστές». Ταυτόχρονα, εγκαινιάζει και τη συνεργασία του με τον Νίκο Παππά, αξιόλογο κι αξιέπαινο για την πολυπραγμοσύνη του διαδικτυακό φίλο, δημιουργό και υπεύθυνο της ομάδας Σινεφίλ του Facebook. Εκτός από κείμενα του Νίκου, η στήλη θα φιλοξενεί και δικά μου κείμενα (ή κοινά αφιερώματα), αλλά και κείμενα άλλων φίλων ή συνεργατών που θα αναδημοσιεύονται ή θα δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά. Το θέρος παρήλθεν και το oxy-moron, πάντα εδώ, σας εύχεται καλή σαιζόν, καλές ακροάσεις κι αναγνώσεις και, κυρίως, καλές προβολές! (Φ.Μπ.)

La Belle Noiseuse 1991 (Η Ωραία Καβγατζού), σκηνοθεσία Jacques Rivette, με τους Michel Piccoli και Jane Birkin.

Ο Μάνος Χατζιδάκις έλεγε ειρωνικά σε ένα από τα σχόλια του 3ου Προγράμματος ότι ο καλλιτέχνης είναι ύποπτο είδος πολίτη. Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο όταν βλέπω τον Φρένχοφερ σε δημιουργικό οίστρο να αποσυνθέτει, να τσαλακώνει, να ανασυναρμολογεί, να επιχειρεί να δαμάσει το αντικείμενό του, να το εξαντλήσει για να του αποδώσει όλο αυτό που έχει μέσα του. Ο ζωγράφος βρίσκεται στα όρια της τρέλας σαν ένας ψυχοπαθής δολοφόνος που θέλει να πλησιάσει όσο γίνεται πιο κοντά στην ουσία του λόγου που εξ αρχής τον ώθησε να σκοτώσει. Τη βάζει να σταθεί σε επίπονες πόζες, τα χέρια και τα πόδια της κοντεύουν να εξαρθρωθούν και της ζητά να μένει για αρκετή ώρα για να δει το βλέμμα της. Για να δει αυτό που αναδύεται μέσα από ένα όμορφο κορίτσι στην κατάσταση αυτή. Αυτό θα τον εμπνεύσει. Υπάρχουν στιγμές που το βλέπουμε κι εμείς. Οι σκηνές μέσα στο εργαστήρι του ζωγράφου είναι οδυνηρές και για τους δύο. Ο ζωγράφος, υποκινούμενος από μία ανεξέλεγκτη ορμή, παραδέχεται ότι δεν το κάνει για τον εαυτό του, το κάνει για την ίδια την πινελιά. Η πινελιά τον αναγκάζει να συμπεριφέρεται έτσι. Έχει δίκιο. Η κοπέλα παραδίνεται στα χέρια του. Η ανάγκη της να εμπνεύσει τον ζωγράφο την ωθεί στα όρια του πόνου. Για ποιο λόγο άλλωστε θα άξιζε να ζει αν όχι για να εμπνεύσει; Αλλά αυτή η σχέση έχει πολλές απολήξεις ακόμη. Όταν ο Φρένχοφερ απογοητεύεται έρχεται το είδωλο να τον παρακινήσει, να του δηλώσει την παρουσία του ότι είναι κι αυτό παρόν στη δημιουργική διαδικασία. Ότι δε θα ’πρεπε να σκέφτεται μόνο τον εαυτό του. Όπως σε κάθε δημιουργική ενασχόληση το αντικείμενο προβάλλει ισχυρή αντίσταση σε αυτόν που επιχειρεί να το ορίσει και να του επιβληθεί. Ο καλός καλλιτέχνης θα ενσωματώσει αυτή την αντίσταση και θα την αποδώσει στο έργο του. Η εξαντλητική δημιουργική διαδικασία αποδίδεται με σαφήνεια στην ταινία του Jacques Rivette.

Νίκος Παππάς (nikos_m_pappas@yahoo.gr)