Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Αντιγραφές, μέρος 4: Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (Joseph Mankiewicz), «Τ’ όνομά μου είναι Τζων Φορντ, φτιάχνω Ουέστερν»


Έχω ιδιαίτερο πάθος με τη συλλογή ολόκληρων σειρών βιβλίων, ιδίως βιβλίων τσέπης. Διαθέτω σχεδόν ολόκληρη τη λογοτεχνική σειρά των εκδόσεων ΟΔΥΣΣΕΑΣ με τον τίτλο «Οδύσσεια» (της δεκαετίας του ’80), περίπου 120 από 124 βιβλία, σχεδόν ολόκληρη τη σειρά των αστυνομικών βιβλίων τσέπης των εκδόσεων ΑΤΛΑΝΤΙΣ (τα κόκκινα βιβλιαράκια των δεκαετιών ’50 και ’60, τα αστυνομικά των εκδόσεων ΛΥΧΝΑΡΙ, και πολλές άλλες σειρές. Μία όμως απ’ τις πιο αγαπημένες μου σειρές, σχεδόν ολοκληρωμένη κι αυτή, είναι το Κινηματογραφικό Αρχείο των εκδόσεων ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ (του Γιάννη Σολδάτου), μια φιλότιμη προσπάθεια για την δημιουργία μιας σειράς βιβλίων πληροφοριών – παρουσιάσεων μερικών απ’ τους πιο σπουδαίους παγκοσμίως κινηματογραφιστές και ηθοποιούς. Δυστυχώς, η εν λόγω σειρά δεν συνεχίστηκε (έμεινε, κατ’ εμέ, ανολοκλήρωτη) και δεν περιέλαβε πολλά και σημαντικά πρόσωπα του παγκόσμιου σινεμά. Όμως, και τα 53 (αν δεν κάνω λάθος) βιβλιαράκια που εκδόθηκαν αποτελούν ακόμη και μέχρι σήμερα, τον καιρό του διαδικτύου, σημαντικό κεφάλαιο στην εγχώρια κινηματογραφική βιβλιογραφία: Φεντερίκο Φελίνι, Λουίς Μπουνιουέλ, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, Σαμ Πέκινπα, Χάουαρντ Χωκς, Μπρους Λη, Μικελάντζελο Αντονιόνι, Μάρλον Μπράντο, Πιέρ Πάολο Παζολίνι και πολλά άλλα πρόσωπα αποτέλεσαν το αντικείμενο έρευνας των συνεργατών των εκδόσεων (Μπάμπης Ακτσόγλου, Δημήτρης Κολιοδήμος, Βαγγέλης Κούρτης, Σώτη Τριανταφύλλου κ.α.), οι οποίοι μας παρουσίασαν τη ζωή αλλά και την πλήρη φιλμογραφία (σχολιασμένη, μάλιστα) όλων των προσώπων των βιβλίων. Αντιγράφω σήμερα τον πρόλογο του βιβλίου για τον Τζον Φορντ, μια ενδιαφέρουσα ιστορία που αφηγήθηκε ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης Τζόζεφ Μάνκιεβιτς  (Joseph L. Mankiewicz, 1909-1993), και που μας παρουσιάζει παραστατικά το κλίμα της εποχής του Μακαρθισμού στο Χόλυγουντ (οι επισημάνσεις δικές μου):




Αντιγραφές, μέρος 4: Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (Joseph Mankiewicz),
«Τ’ όνομά μου είναι Τζων Φορντ, φτιάχνω Ουέστερν»,
(ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 13
Βαγγέλης Κούρτης, Τζων Φορντ, ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ 1984)

Ήμουν Πρόεδρος του Σωματείου Σκηνοθετών στη δεκαετία του ’50 κατά τη διάρκεια του «μακαρθισμού» και μια κλίκα του σωματείου με επικεφαλής τον Ντε Μιλ πίεζε ασφυκτικά όλα τα μέλη να υπογράψουν δήλωση νομιμοφροσύνης. Βρισκόμουν στην Ευρώπη όταν άρχισε αυτή η ιστορία και αμέσως, μόλις πληροφορήθηκα τα καθέκαστα, έστειλα μήνυμα που δήλωνα ότι ως Πρόεδρος ήμουν εντελώς αντίθετος σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια. Λοιπόν, πολύ σύντομα οι μικρές ειδήσεις που μ’ αφορούσαν άρχισαν να εμφανίζονται στις στήλες του κουτσομπολιού: «Δεν είναι κρίμα για τον Τζόε Μάνκιεβιτς; Δεν ξέραμε ότι είναι ένας φιλο-σοσιαλιστής». Εκείνη την εποχή, ξέρετε, ένας υπαινιγμός ήταν αρκετός όσο και ένα αποδεδειγμένο γεγονός. Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται σοβαρά – αντιλαμβανόμουν ότι η καριέρα μου ήταν μπλοκαρισμένη.
Τελικά, συγκάλεσαν γενική συνέλευση και γύρισα πίσω για να παραβρεθώ. Ήταν κάτι το βασανιστικό – η ομάδα του Ντε Μιλ εκφωνούσε ατέλειωτους λόγους.
Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, αναρωτιόμουν και ήξερα ότι και αρκετοί άλλοι αναρωτιόντουσαν τι σκεφτόταν ο Τζον Φορντ. Ήταν από τις μεγάλες προσωπικότητες του Σωματείου και τα μέλη θα μπορούσαν να επηρεαστούν απ’ αυτόν. Αυτός, όμως, καθότανε εκεί στην αίθουσα φορώντας το καπέλο του μπέιζμπολ και τα πάνινα παπούτσια του χωρίς να λέει κουβέντα. Αργότερα, όταν ο Ντε Μιλ τελείωσε το μακροσκελή λόγο του κι αφού επικράτησε ένα λεπτό ησυχία, ο Φορντ σήκωσε το χέρι του. Υπήρχε εκεί ένας δικαστικός πρακτικογράφος που κατέγραφε τα πάντα και όλοι είχαν αποφύγει να εκτεθούν με δηλώσεις. Ο Φορντ σηκώθηκε όρθιος. «Τ’ όνομά μου είναι Τζον Φορντ», είπε, «φτιάχνω ουέστερν». Εκθείασε τις ταινίες του Ντε Μιλ και το σκηνοθέτη Ντε Μιλ. «Δε νομίζω ότι υπάρχει κανείς», είπε, «σ’ αυτή την αίθουσα που να ξέρει περισσότερα για το τι θέλει το αμερικανικό κοινό από τον Ντε Μιλ και σίγουρα γνωρίζει πώς να του το δίνει». Ύστερα γυρίζοντας προς τον Ντε Μιλ που βρισκόταν στην απέναντι απ’ αυτόν πτέρυγα, είπε. «Όμως δεν μ’ αρέσεις Ντε Μιλ κι ούτε μ’ άρεσαν αυτά που είπες εδώ απόψε. Τώρα προτείνω να δώσουμε ψήφο εμπιστοσύνης στον Τζόε και να πάμε σπίτια μας να κοιμηθούμε». Έτσι και έγινε.

Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς


Αθήνα, 14 Οκτωβρίου 2012

  Φώτης Μπατσίλας
(για την αντιγραφή)

5 σχόλια: